Wykład prof. Michała Woyciechowskiego z UJ w dniu 17 stycznia przybliżył nam życie społeczne niektórych owadów. Był bardzo ciekawy.

Są dwie główne grupy owadów społecznych:

1. termity

2. błonkówki

Do błonkówek należą osy, mrówki i pszczoły. W tej grupie tylko samice są robotnicami, w odróżnieniu od termitów.

 Termity żyją w ciepłym klimacie: Afryka, Indie, Ameryka Południowa, Australia. Budują kopce ? termitiery sięgające wys. 3 m. W Australii mogą dochodzić do 7m wysokości. Żywią się celulozą. Potrafią zniszczyć całkiem spore drewniane domy. Uważane są za szkodniki.

Cykl życia: lot godowy pary > budowanie gniazda > zrzucanie skrzydeł > składanie jaj > z jaj lęgną się nimfy > nimfy przekształcają się w robotnice, reproduktory, żołnierzy

U termitów wszystkie osobniki wylęgają się z jaj zapłodnionych. Podział zadań podobny jak w mrowisku.

 Błonkówki

U błonkówek wszystkie samce rodzą się z jaj niezapłodnionych. Zjawisko dzieworództwa odkrył Polak ? ks. Jan Dzierżon obserwując życie pszczół w XIX wieku.

Wszystkie błonkówki społeczne są żądłówkami. U mrówek zamiast żądła jest zbiorniczek jadu zawierający kwas mrówkowy.

 Rozwój pszczoły miodnej:

lot godowy pszczoły ? królowej i trutni > składanie jaj do komórek > wylęganie się larw karmionych przez robotnice > przekształcenie larw w poczwarki > po 21 dniach wylatują robotnice.

   W Polsce jest ok. 400 gatunków, z tego 30 jest pszczół społecznych. Pszczoła zbiera pyłek na włoskach swojego ciała a następnie go sczesuje do pojemniczka. Nektar zbiera do odwłoka i karmi nim inne pszczoły. Gniazda pszczele znajdują się zwykle w ulach zbudowanych przez człowieka. Komunikacja pszczół odbywa się przy pomocy zapachu a także dźwięku skrzydeł podczas tańca. Pszczoły żyją także w innych częściach świata, np. w Wietnamie pszczoła olbrzymia buduje  plaster miodu na drzewie. Czasami jest długi na 2 m. W Nepalu pszczoły budują gniazda na skałach.

Osy

  W Polsce żyje 14 gatunków. Osy budują gniazda jednoroczne, zwykle pod ziemią, ale niektóre gatunki umieszczają je na strychach, w stodołach, itp. Gniazda zbudowane są ze spróchniałego drewna. Osy odżywiają się białkiem zwierzęcym, ale potrzebują też cukru, stąd widzimy je często na owocach. Są pożyteczne ? zapylają kwiaty i zjadają komary. Szerszenie są gatunkiem os.

Mrówki

  W zależności od miejsca zamieszkania, klimatu i warunków naturalnych mają różne sposoby życia i przetrwania. Budują kopce, ale nie tak okazałe jak termity. Główna część mrowiska jest pod ziemią. Żywią się szczątkami organicznymi.

Mrówki nomadne ? wędrujące budują gniazdo z własnych ciał i często zmieniają miejsce pobytu. Żyją w Ameryce Południowej.

Mrówki amazonki nie potrafią się  odżywiać, wychować ?dzieci"- wykorzystują do tego mrówki niewolnice, których larwy wykradają z innych gniazd.

 Owadom społecznym takim jak pszczoły, osy, trzmiele zawdzięczamy różnorodność roślin na Ziemi, dzięki temu, że są przez nie zapylane. Pan Profesor przytoczył ważne stwierdzenie Alberta Einsteina na potwierdzenie jak bardzo jesteśmy uzależnieni od  świata przyrody:

 "Kiedy pszczoła zniknie z powierzchni ziemi, to człowiekowi pozostaną już najwyżej cztery lata życia. Nie będzie pszczół, to nie będzie zapylania, nie będzie zapylania, nie będzie roślin, nie będzie roślin, to nie będzie zwierząt.......", 

                                                                                                                                                                                                                                        Anna Płachta