Co pływa i fruwa nad jeziorem, czyli parę słów o ptakach
Zbiornika Dobczyckiego
23 stycznia 2018r. p. Michał Baran ? sekretarz Gminy Siepraw podzielił się z nami pasją dotyczącą obserwacji ptaków. Jego obszar zainteresowań jest bardzo szeroki i ukierunkowany od dzieciństwa, jednak przedstawił nam na wykładzie tylko wycinek z tego dotyczący obszaru Jeziora Dobczyckiego. Wykład był połączony z pokazem slajdów różnych gatunków ptaków, a także prezentacją niektórych głosów.
Obszar jeziora i jego otoczenia zamieszkuje lub odwiedza ok. 230 gatunków ptaków. Ich systematyka i różnorodność jest trudna do zapamiętania. Obok tak znanych jak łabędzie, gęsi i wiele gatunków kaczek są ptaki nurkujące takie jak: kaczki nurkujące, nury, nurogęsi, perkozy. Można spotkać także bociany białe i czarne, kormorany i wiele gatunków czapli. Jesienią są widoczne klucze żurawi, których charakterystyczny klangor słychać wcześniej niż są widoczne. Zdarzają się ptaki drapieżne takie jak orzeł bielik, rybołów i inne gatunki jastrzębiowatych.
Zbiornik dobczycki nie jest miejscem przyjaznym dla ptaków lęgowych na jego obrzeżu z uwagi na zmieniający się poziom wody w jeziorze, która często zalewa i topi gniazda ptaków przybrzeżnych. W związku z zarastaniem brzegów zbiornika zmieniają się ptaki zasiedlające teren. Obecnie można zaobserwować siewki, sieweczki i siewnice a także biegusy, brodźce, bataliony, kuliki, bekasy i kszyki. Na obszarach zadrzewionych gnieżdżą się żołny, słowiki, pliszki i sowy. To tylko niektóre z ptaków, jakie można wypatrzyć z lornetką w zaroślach i drzewach. Trzeba tylko poświęcić na to trochę czasu. Obcowanie z przyrodą niesie wiele korzyści dla człowieka w obecnych elektronicznych czasach.
Na koniec ciekawostka: na jeziorze pływa wiele gatunków mew: śmieszka, siwa, czarnogłowa, białogłowa, srebrzysta. A rybitwa tym się różni od mewy, że ma czarną czapeczkę. Takich szczegółów dotyczących ogólnych cech charakterystycznych, pozwalających odróżnić jednego osobnika od innego, zobaczyliśmy wiele na licznych zdjęciach autorstwa pana Michała Barana.
Zatem, kto się zaciekawił tak bliskim naszym otoczeniem: niech rusza w teren na łowy z lornetką i aparatem fotograficznym, jednak wymaga to wielkiej cierpliwości, czasu i uzupełniania wiedzy. Dziękujemy bardzo za znakomity, profesjonalny wykład, który zainspiruje zapewne wielu z nas do bardziej wnikliwych obserwacji przyrody.
Anna Płachta
?Zawsze, ilekroć uśmiechasz się do swojego brata i wyciągasz do niego ręce, jest Boże Narodzenie. Zawsze, kiedy milkniesz, aby wysłuchać, jest Boże Narodzenie. Zawsze, kiedy rezygnujesz z zasad, które jak żelazna obręcz uciskają ludzi w ich samotności, jest Boże Narodzenie. Zawsze, kiedy dajesz odrobinę nadziei więźniom, tym, którzy są przytłoczeni ciężarem fizycznego, moralnego i duchowego ubóstwa, jest Boże Narodzenie. Zawsze, kiedy rozpoznajesz w pokorze, jak bardzo znikome są twoje możliwości i jak wielka jest twoja słabość, jest Boże Narodzenie. Zawsze, ilekroć pozwolisz by Bóg pokochał innych przez ciebie, zawsze wtedy, jest Boże Narodzenie.?
Te piękne słowa Matki Teresy z Kalkuty stały się myślą przewodnią Jasełek przygotowanych przez nauczycieli i dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Dobczycach, zaprezentowanych podczas spotkania świątecznego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Jasełka w tradycyjnej formie, z kolędami i strojami rodem z Betlejem, przeplatane były dialogami i scenami wziętymi z życia współczesnego. Przesłanie Matki Teresy, tak ważne i potrzebne, zostało przez dzieci przedstawione w sposób pełen humoru i uśmiechu, co bardzo spodobało się gościom.
Dobczycki uniwersytet, działający już od 5 lat, skupia stałe grono słuchaczy, którzy kilka razy w miesiącu spotykają się na wykładach prowadzonych przez interesujących gości, profesorów, podróżników, lekarzy. We wczorajszym spotkaniu wziął udział także burmistrz Gminy i Miasta Dobczyce Paweł Machnicki, który opowiadał o bieżących sprawach i działaniach gminy oraz prof. Kazimierz Wiech z Uniwersytetu Rolniczego, stały bywalec dobczyckiej uczelni, który opowiadał m.in. o swoich podróżach.
Na koniec, wszyscy uczestnicy spotkania wraz z dziećmi, zrobili sobie pamiątkowe zdjęcie, co jak podkreśliła pani prezes Stanisława Błaut, będzie wspaniałą, międzypokoleniową pamiątką do kroniki Uniwersytetu. W Jasełkach wystąpili uczniowie z klasy 3c pod opieką Pań: Anny Lendy i Magdaleny Jamki oraz z klasy 3d pod opieką Pań: Katarzyny Twardosz i Agnieszki Rutki.
Tekst: Karolina Machnicka Fot. Paweł Reszka
Pozostałą część tak ciekawie rozpoczętego wieczoru spędziliśmy przy kawie, herbacie i częstowaniu się domowymi, znakomitymi wypiekami naszych słuchaczek: Wandy Balcerzak-Żółtowskiej, Haliny Jamróz, Ewy Kozłowskiej, Janiny Lichoń, Wandy Michalik, Lucyny Miękiny, Teresy Pytlak, Marii Wątorek, którym serdecznie dziękujemy!
Rozmowom w różnych grupach nie było końca, a przy stoliku Pana Profesora powstał pomysł na wycieczkę do Lwowa już w marcu(15-18) Wszyscy życzyliśmy sobie Szczęśliwego Nowego Roku!
Stanisława Błaut
Królowe Polski ? małżeństwa polityczne
Aldona Anna (1309 ? 1339) była pierwszą żoną Kazimierza Wielkiego. Poślubiona w wieku 15 lat miała zapewnić Królestwu Polskiemu sojusz z Litwą, a co za tym idzie bezpieczeństwo ze strony północno - wschodniego sąsiada. W 1325 roku Aldona przybywa do Krakowa i zostaje ochrzczona otrzymując imię Anna. Ze źródeł wynika, że nie była szczęśliwa z Kazimierzem. Urodziła mu dwie córki: Elżbietę i Kunegundę, król nie był jednak zadowolony, gdyż oczekiwał następcy tronu. Wkrótce po ślubie zaczął ją zdradzać. Jan Długosz bardzo pozytywnie wypowiada się o Aldonie Annie. Nie była ona jednak lubiana przez królową matkę Elżbietę, apogeum nienawiści przypadło na czas koronacji Aldony Anny, która odbyła się w 1333 roku. Królowa była silna, energiczna, lubiła tańczyć i jeździć konno, nie była jednak zbyt lubiana i popularna. Umiera niespodziewanie z nieznanej przyczyny w wieku 29-30 lat. Nie wywarła większego wpływu na politykę państwa.
Adelajda Heska (1324 ? 1371) była drugą żoną Kazimierza Wielkiego. Małżeństwo zostało zaaranżowane w celu urodzenia męskiego potomka. Ślub odbył się w Poznaniu w 1341 roku a następnie małżeństwo przybyło do Krakowa. Na początku pożycie układało się dobrze, mimo ze królowa była bardzo brzydka. Jednak wkrótce okazało się, że jest bezpłodna i rok później król Kazimierz odsunął się od niej i osadził ją w Zamku Żarnowieckim, gdzie spędziła 15 lat. W tym czasie król prowadził bujne życie erotyczne, co nie przysparzało mu dobrego imienia na dworach europejskich. Próbował unieważnić małżeństwo z Adelajdą, ale udało mu się to dopiero w 1368 roku. Adelajda wróciła do swojej ojczyzny w 1356 roku. Tymczasem król nadal szukał żony, która mu urodzi następcę. Po krótkotrwałym epizodzie małżeńskim (unieważnionym) z Krystyną Rokiczanką postanowił się ożenić z Jadwigą Żagańską.
Jadwiga Żagańska (1350 ? 1390) była ostatnią żoną Kazimierza Wielkiego. Ślub i koronacja odbyła się w 1365 roku i z punktu widzenia prawa kanonicznego były nieważne. Królowa urodziła 3 córki: Annę, Kunegundę i Jadwigę. Zabrakło następcy tronu.Król umiera w 1370 roku, a jego następcą zostaje siostrzeniec król Ludwik Węgierski, który też nie miał męskiego potomka, ale zmienił zasady dziedziczenia, dzięki czemu władzę mogła objąć córka Jadwiga, przyszła żona Władysława Jagiełły. Niezbyt udane małżeństwa nie przeszkodziły królowi prowadzić mądrej polityki gospodarczej, dzięki której zostawił Polskę w pełni rozkwitu gospodarczego, z dobrą pozycją w Europie.
Maria Kazimiera (1641 ? 1716) znana jako Marysieńka ? żona Jana III Sobieskiego. Pochodziła ze starego francuskiego rodu arystokratycznego. Przybyła do Polski z Marią Ludwika Gonzagą, która była żoną króla Władysława IV. W 1658 roku na balu poznaje Jana Sobieskiego i Jana Sobiepana Zamojskiego. Obaj się zakochują, bo była bardzo piękna. Zostaje jednak żoną Zamojskiego. Otoczył ją zbytkiem i luksusem. Nie byli jednak szczęśliwi. Jan Zamojski był hulaką, zaraził żonę syfilisem, na który wówczas nie było lekarstwa. Urodziła mu 4 dzieci, ale wszystkie zmarły w dzieciństwie. Jeszcze podczas trwania małżeństwa Marysieńka nawiązała korespondencję a potem i kontakty osobiste z Janem Sobieskim W 1661 roku spotykają się w Warszawie i składają sobie przysięgę o miłości. Marysieńka prowadzi podwójną grę. W 1665 roku umiera Sobiepan Zamojski a 3 miesiące później wdowa zawiera ślub z Janem III Sobieskim. Z powodu prowadzonych wojen, król często jest nieobecny, w związku z czym rozwija się korespondencja między małżonkami. Sobieski bardzo kochał Marysieńkę, ona tymczasem prowadziła z nim umiejętną grę miłosną. Urodziła mu 14 dzieci, z czego tylko 2 dożyło dorosłości. Było to prawdopodobnie skutkiem choroby wenerycznej. Sobieski umiera w 1696 roku, królowa przeżyje go o 20 lat mimo słabego zdrowia. Po śmierci króla w 1699 roku wyjeżdża z Polski, najpierw do Rzymu a następnie do Francji. Umiera w 1716 r. i rok później jej prochy zostają sprowadzone na Wawel, gdzie spocznie razem z Janem Sobieskim w krypcie św. Leonarda.
Wysłuchaliśmy pięknego, jak zwykle znakomicie przygotowanego wykładu dr Renaty Zawistowskiej z cyklu ,,Żony władców Polski". Przyjemnie i niezwykle wartościowo spędzony czas z historią w najlepszym wydaniu. Dziękujemy serdecznie i życzymy Pani dr radosnych świąt i dalszych sukcesów w Nowym Roku!
19 grudnia 2017 r.
Anna Płachta
5 listopada odbył się wykład pt. ?Choroby układu chłonnego u osób starszych?.
Spotkanie odbyło się dzięki Stowarzyszeniu Przyjaciół Chorych na Chłoniaki?Przebiśnieg?, którego mottem jest stwierdzenie że:
?Chłoniak to diagnoza nie wyrok?.
Stowarzyszenie powstało w celu świadczenia pomocy osobom będącym po zakończeniu leczenia, w jego trakcie, jak i dopiero co zdiagnozowanym, którzy stoją na początku drogi ku wyleczeniu.
Najistotniejszą sprawą w drodze ku wyleczeniu jest dawanie nadziei. Nadziei popartej świadectwem osób wyleczonych, których liczba systematycznie wzrasta wraz z coraz lepszą diagnostyką oraz dostępem do nowoczesnych metod terapii. Przysłowie arabskie mówi:
?Wystarczy promyk nadziei aby otworzyło się niebo?.
I ten promyk ?Przebiśnieg? niesie wszystkim potrzebującym.
Wykład, który wygłosiła dr n. med. Agnieszka Giza był bardzo szczegółowy. Pani doktor opierała się na klinicznych aspektach choroby. Ja postaram się opisać to w prosty sposób. Może łatwiej będzie nam przyswoić sobie nurtujące nas kwestie oraz wątpliwości dotyczące tego tematu. Łatwiej jest bowiem walczyć z chłoniakiem wiedząc więcej zarówno o nim, jak i o sposobach jego leczenia.
Chłoniaki to nowotworowe rozrosty układu chłonnego. Istnieje kilkadziesiąt rodzajów chłoniaków, które różnią się stopniem zagrożenia dla chorego. Niektóre rozwijają się latami w sposób niezauważalny dla chorego i rozpoznawane są przypadkowo. Inne w krótkim czasie (kilku miesięcy a nawet tygodni) powodują powstawanie zmian w węzłach chłonnych lub nacieków nowotworowych w narządach wewnętrznych i szybko zmuszają pacjenta do szukania pomocy u lekarza. Jeszcze inne ujawniają się w postaci ostrej białaczki. Chłoniaki należą do częstych nowotworów oznacza to, że zapada na nie ok. 7500 Polaków każdego roku.
Najczęstszym objawem chłoniaków są: powiększone, niebolesne węzły chłonne wyczuwalne na szyi, pod pachami lub w innych okolicach ciała.
Towarzyszyć im mogą:
- stany podgorączkowe lub gorączka pojawiająca się w różnych porach ,
- osłabienie,
- zlewne poty nocne,
- chudnięcie
- swędzenie skóry.
Często jednak chorzy nie mają żadnych objawów ogólnych i czują się zupełnie dobrze. Prawidłowe rozpoznanie choroby jest w przypadku chłoniaków bardzo ważne. Umożliwia bowiem rozpoczęcie właściwego leczenia przeciwnowotworowego, a prawidłowa terapia zastosowana od momentu diagnozy zwiększa szanse powodzenia leczenia. Do postawienia prawidłowej diagnozy zwykle potrzebne są:
- badanie krwi
- zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej
- USG jamy brzusznej
- badania szpiku kostnego.
W praktyce najlepszym sposobem jest wykonanie tomografii komputerowej .
Chłoniaki leczy się przede wszystkim chemioterapią lub radioterapią. Odpowiednio wcześnie wykryty chłoniak Hodgkina jest wyleczalny w prawie 95% a chłoniaki nieziarnicze udaje się wyleczyć w 40-70%.
Postęp medycyny zapewnia wysoką skuteczność leczenia chłoniaków. Dotyczy to szczególnie choroby szybko i prawidłowo rozpoznanej oraz leczonej we wczesnych stadiach. Jeśli masz wątpliwości dotyczące swojego zdrowia skonsultuj to z lekarzem.
Wiedza może uratować Ci życie!
Stanisława Błaszak
Wykład ?O polskich Tatrach? 21.11.2017. wygłosiła dr Antonina Sebesta. Doktorat w dziedzinie filozofii zdobyła na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Jest autorką książki ?Etyka i etos ludzi gór? oraz przewodnika po Tatrach dla dzieci. Jej zainteresowania dotyczą etyki praktycznej, filozofii polskiej XX wieku i filozofii życia. Natomiast wielką miłością i pasją p. dr Sebesty są polskie góry, zwłaszcza Tatry. Jest przewodnikiem górskim i członkiem Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego.
Tatry od XIX w. zaczęły odgrywać rolę kulturotwórczą. W I połowie wieku chodziły po Tatrach grupy:
1. poszukiwaczy skarbów, głównie złota i srebra, ale znaleziono tylko małe złoża rudy żelaza ślady pozostały w Kuźnicach i Kościelisku
2. pasterze: wyżej na halach owce, niżej bydło
3. myśliwi ? kłusownicy powyżej 1500 m polowali na kozice i świstaki.
W 1873 r. powołano Towarzystwo Tatrzańskie, które miało za zadanie promocję i pomoc ludności góralskiej, rozwój oświaty oraz powołało organizację przewodników górskich.
Pierwsi przewodnicy: Maciej Sieczka, Klemens Bachleda i Jan Krzeptowski Sabała zaczęli prowadzić turystów w góry, ale tylko w okresie letnim. Dopiero w XX w. rozpoczęła się zimowa eksploracja Tatr, ale w bardzo ograniczonym zakresie. W ślad za organizacją turystyki poszło budowanie schronisk górskich oraz wytyczanie i malowanie szlaków, w czym bardzo zasłużył się Walery Radzikowski.
Tatry, a zwłaszcza Zakopane przyciągało wielu pisarzy, artystów, naukowców i kompozytorów. Zapalony narciarz i muzyk Mieczysław Karłowicz wraz z M. Zaruskim zaczęli zimą przemierzać Tatry. M. Karłowicz przypłacił tę pasję życiem ginąc pod lawiną w wieku 33 lat w 1909 roku. Nie zniechęciło to następnych miłośników Tatr. Powstała sekcja taternicka, która przekształciła się później w himalajską. Obecnie Polska jest potęgą we wspinaczkach po Himalajach. Wielu z himalaistów pozostało tam na zawsze. Obecnie ekipa polskich wspinaczy przygotowuje się do zimowego wejścia na K-2.
W rejonie tatrzańskim rozwinęła się charakterystyczna architektura i folklor. Perłami w tej dziedzinie są: willa ?Pod Jedlami? wybudowana przez prof. Jana Pawlikowskiego, ?Koliba? oraz willa ?Atma? mieszcząca Muzeum K. Szymanowskiego.
Tatry są w dalszym ciągu inspiracją dla poetów, pisarzy, malarzy i muzyków, przyciągają także ogromne rzesze turystów polskich i zagranicznych.
Anna Płachta
