Japonia wczoraj i dziś

          W dniu 9-01-2024r po raz kolejny gościliśmy na UTW Panie: dr Anna Kuchta i dr Joanna Malita-Król z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tym razem tematem wykładu była „Japońska kultura i społeczeństwo w XXI wieku”.

          Panie rozpoczęły wykład po japońsku - głębokim ukłonem. Dla Japończyków ukłony są bardzo ważne i wyrażają wzajemny szacunek. Stopień pochylenia przy ukłonie zależy od statusu i wieku pozdrawiających się osób.

Japonia to kraj wyspiarski (ok. 7 tys. wysp) położony na zachodnim Pacyfik.  Powierzchnia jest zbliżona do powierzchni Polski, ale liczba mieszkańców jest prawie 4- krotnie wyższa niż Polaków. Największe wyspy to Hokkaido, Honsiu, Sikoku i Kiusiu.

          Ustrój Japonii to monarchia parlamentarna z cesarzem. Obecnie głową państwa jest cesarz Naruhito (123). Przesłaniem Jego sprawowania władzy jest harmonia i pokój. Epokę swojego panowania nazwał Reiwa = Piękna Harmonia. Cesarz mimo, że pełni jedynie władzę symboliczną i kulturową, cieszy się bardzo dużym poważaniem w społeczeństwie. Epoki panowania kolejnych cesarzy są podstawą do tworzenia kalendarza.

          Ważnymi symbolami w Japonii są: godło (złota chryzantema) - herb rodziny cesarskiej oraz flaga (na białym tle czerwone koło) przedstawiająca wschód wschodzącego słońca.

          Japonia jest krajem kontrastów. Widać to np. w wykorzystaniu przestrzeni urbanistycznej. Mieszkania Japończyków mają bardzo różne powierzchnie; są tradycyjne domy oraz mikromieszkania (o powierzchni kilku m²) . Ostatnio można spotkać także hotele kapsułowe. W każdym mieszkaniu, przestrzeń jest bardzo dobrze zaprojektowana i wykorzystana. Obowiązkowo, niezależnie od wielkości, musi być wydzielone miejsce na obuwie. Tradycyjnie w wystroju mieszkań są maty tatami. Kontrasty widać równie na ulicach miast np. w Kioto, gdzie obok bardzo reprezentacyjnych ulic z nowoczesnym budownictwem, są ulice z tradycyjną architekturą i „pajęczyną” wiszących kabli.

          W Japonii obowiązuje ruch lewostronny, znaki drogowe pisane są w języku japońskim, co dla turystów stanowi spore utrudnienie.

          Japończycy przywiązują duża wagę do utrzymania czystości w przestrzeni publicznej i własnej. Choć na ulicach nie ma koszów, to wszędzie jest czysto. Segregację odpadów wykonują perfekcyjne zgodnie z obowiązującym harmonogramem.

          Dla większości z nas z Japonia kojarzy się z ryżem, sushi, zieloną herbatą i sake. Sushi mimo, że jest przygotowane na wiele sposobów (w eleganckiej restauracji trochę różni się od sushi w przeciętnej knajpce, gdzie jest automat do zamawiania lub taśmociąg), to uważane jest za danie narodowe. Uprawa ryżu jest bardzo ważna kulturowo, jednak jej koszty powoduj, że zdecydowana większość spożywanego ryżu jest importowana z Korei. Drugą bardzo popularną potrawą jest Ramen – przypomina nasz rosół z makaronem.

          Zielona herbata jest podstawowym napojem Japończyków. Przygotowywana jest na różne sposoby. Popularna herbata zielona jest z ryżu. Do ceremonialnego picia używana jest sproszkowana herbata Metcha. Również bardzo często słodycze mają smak zielonej herbaty.

         Ceremonialnym ubiorem Japończyków jest kimono (powinno mieć ok.12 warstw). Standardowym strojem jest Yukata, którą można kupić w większości sklepów. Jest ona bez rozmiaru, można ją dopasować do każdej figury. Równie popularne są spodnie hakama, które mogą nosić zarówno mężczyźni i kobiety. Japonki ubierają się skromnie, nie noszą dużych dekoltów, krótkich spódniczek. Na co dzień ubiór różnych grup społecznych jest standaryzowany. Uczniowie chodzą w mundurkach (każda szkoła ma swój styl), a w korporacjach obowiązują garnitury i garsonki, kobiety obowiązkowo buty - szpilki. W niektórych miejscach np. na uczelni wymogi dotyczące stroju są złagodzone.

         Zaawansowanie technologiczne w Japonii jest wysokie, choć można zaobserwować lekki zastój.

         W Japonii, ze względu na specyficzne położenie w tzw. Pacyficznym pierścieniu ognia, bardzo często występują trzęsienia ziemi (mikro trzęsienia nawet codziennie), tsunami, tajfuny. Ostatnie trzęsienie ziemi o bardzo dużej sile było w 1995 r w Kobe. Spowodowało olbrzymie zniszczenia i śmierć 6,5 tys. ludzi. W celu ograniczenie skutków ewentualnych kataklizmów opracowano odpowiednie systemy działania w wielu dziedzinach. Każdy Japończyk, przez odpowiednie szkolenia jest przygotowany w zakresie postępowania na wypadek kataklizmu.

                                                                                                                                    Anna Różycka