Zwiedzanie Łodzi podczas dwudniowej wycieczki 7-5 maja 2024r rozpoczęliśmy od spotkania z naszą przewodniczką p. Aleksandrą Ciach przy obiekcie, który nosi nazwę "Manufaktura". Powstał w miejscu dawnej fabryki włókienniczej Izraela Poznańskiego. Do dziś zachowały się wszystkie budynki tworzące pełny cykl produkcyjny tkanin: od przędzalni, przez tkalnię, po wykończalnię. Olbrzymia powierzchnia sprawia, że obok licznych sklepów znalazło się tu miejsce na instytucje kultury, takie jak muzea (Muzeum Sztuki MS2, Muzeum Fabryki oraz Muzeum Miasta Łodzi), teatr i kino, jak również mała i duża gastronomia w postaci kawiarni i restauracji. Manufaktura w Łodzi zyskała miano centralnego punktu miasta i jest obecnie jego wizytówką porównywalną do ulicy Piotrkowskiej. Z kompleksem fabrycznym Poznańskiego sąsiaduje jego eklektyczny pałac z niezwykle strojną fasadą i urządzonymi z przepychem wnętrzami. Dziś w gmachu mieści się muzeum Miasta Łodzi, które przybliża historię miasta, rodziny Poznańskich oraz najznakomitszych łodzian.
Spojrzeliśmy też na niezwykły 3,5metrowy lustrzany pomnik w postaci kultowego serca WOŚP ufundowany w darze za hojność mieszkańców na cele fundacji J. Owsiaka.
Na początku słynnej, ponad 4 km ulicy Piotrkowskiej /w stronę Piotrkowa Trybunalskiego/ pod nr 3 jest podwórze Kamienicy Antoniego Engela ozdobione mozaiką ciętych luster o różnych kształtach ułożone w figury przypominające róże. Autorką Pasażu Róży/od imienia córki artystki/była Joanna Rajkowska.
Spacer ulicą Piotrkowską, najdłuższym deptakiem, gdzie mieszczą się sklepy, restauracje, ogródki, puby, kluby muzyczne sprawia niezapomniane wrażenie. Podziwiać tu można ozdobne fasady budynków, detale architektoniczne w formie kariatyd, płaskorzeźb, wykuszy...a pod nogami widzimy Aleję Gwiazd i Pomnik Łodzian - pas jezdni ułożony z 17 tysięcy kostek brukowych z imionami i nazwiskami fundatorów. Jest tu Galeria Wielkich Łodzian przedstawiająca ważne dla miasta osoby: Ławeczka Tuwima, Fortepian Rubinsteina, Kufer Reymonta, Stół Fabrykantów, Fotel Jaracza oraz Pomnik Lampiarza.
Spacerując deptakiem skręciliśmy w podwórko pod nazwą "Narodziny Dnia" i ukazał się nam baśniowy świat fantastyki. Malowidła Wojciecha Siudmaka znalazły się na 260 płytach gresowych wykonanych na zamówienie przez Ceramikę Tubądzin. Olbrzymia instalacja zajmuje 350 m kw powierzchni, płyty mają różne rozmiary od 2m kw do 25 cm kw. Na Szlaku Łodzi Bajkowej spotkaliśmy przy deptaku rzeźbę ulubieńca dzieci - misia z dobranocki "Przygody Misia Uszatka". Widzieliśmy, klapnięte uszko ma!
Przy wspomnianym “Stole Fabrykantów” siedzi Karol Scheibler twórca największego zakładu bawełnianego w Europie. Obejmował budynki fabryczne m.in. ogromną, przypominającą zamek przędzalnię, magazyny, famuły (domy robotnicze), szkołę, remizę straży ogniowej, szpital, gazownię, klub fabryczny, konsumy (sklepy), rezydencje właścicieli, a także bocznicę kolejową. Miejsce - Księży Młyn to cała dzielnica – dawne imperium rodzin Scheiblerów i Grohmanów. Osobą stojącą przy "stoliku" jest właśnie Henryk Grohman, łódzki fabrykant, dziedzic imperium Ludwika Grohmana. Rozbudował zakład a głównym obiektem była wielka tkalnia mechaniczna. Wiodła do niej monumentalna brama zwana “Beczkami Grohmana”, które stały się jednym z symboli fabrycznej Łodzi. Przypominają beczki lub wielkie szpule nici. Cały zespół urbanistyczny został uznany za zabytek architektury przemysłowej który systematycznie jest odnawiany.
Zwiedziliśmy również Pałac Herbsta na Księżym Młynie - perłę łódzkich rezydencji, imponujące wnętrza willi prezentują styl życia zamożnej rodziny fabrykanckiej. Willa zbudowana została w 1876 r. dla córki największego łódzkiego przedsiębiorcy, Karola Scheiblera - Matyldy i jej męża Edwarda Herbsta, który po śmierci teścia został dyrektorem zakładów włókienniczych Scheiblerów. Po wyremontowaniu w okazałych wnętrzach mieszkalnych obejrzeć można wystawę Muzeum Pałac Herbsta - Dom historyczny, z zachowanym pełnym układem funkcjonalnym pomieszczeń. Natomiast w dawnej stajni eksponowana jest kolekcja malarstwa z XIX i początku XX w.
W dawnej elektrowni miejskiej zrewitalizowanej w 2008r mieści się najnowocześniejsze w Polsce planetarium, Narodowe Centrum Kultury Filmowej, Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej. Wystawa“ Kino Polonia” to ekspozycja prezentująca przekrojowo ponad 120 lat polskiego kina. Historia opowiadana jest przez pryzmat wydarzeń i osób, które miały największy wkład w rozwój polskiej kinematografii. W podróży po wystawie “Kino Polonia” towarzyszyli nam reżyserowie, scenarzyści, scenografowie czy producenci filmowi w prawie 50 projekcjach, oglądaliśmy eksponaty, plakaty. Dla nas była to w jakimś stopniu podróż sentymentalna, któż bowiem nie pamięta kultowych filmów z dawnych lat. Specjalne miejsce ma w historii kina “Ziemia obiecana” – adaptacja powieści Władysława Reymonta, która jest epickim obrazem konfliktów kapitalistycznej Łodzi końca XIX wieku.
Odwiedziliśmy też, a jakże, Państwową Wyższą Szkołę Filmową, Telewizyjną i Teatralną im. Leona Schillera w Łodzi założoną w 1948 roku. W Szkole studiowali tak znakomici polscy twórcy, jak Roman Polański, Andrzej Wajda, Krzysztof Zanussi, Małgorzata Szumowska, Janusz Gajos, Cezary Pazura, Barbara Brylska, czy Krzysztof Kieślowski. Dzisiejsza Szkoła to cały kampus składający się zarówno z zabytkowych jak i nowoczesnych przestrzeni. Rektorat Szkoły mieści się w pałacu Oskara Kona przy ulicy Targowej 61. Do znajdującego się na piętrze szkolnego kina prowadzą słynne schody, gdzie przesiadywali dawniej studenci, dyskutując o sztuce i pomysłach na własne filmy. Usiedliśmy wspólnie na tych najsłynniejszych schodach. Nikt nie próbował jednak pobijać rekordów długości skoków ze stopni byłych, sławnych studentów. W kantynie szkoły posililiśmy się obiadem - niedrogo!
W roku 2015 w geometrycznym Centrum Łodzi, u zbiegu ulic Piotrkowskiej i Mickiewicza, powstał zupełnie nowy dworzec tramwajowy łączący dwie główne osie komunikacyjne miasta. Oficjalna nazwa to Piotrkowska Centrum, jednak mało który z mieszkańców Łodzi jej używa. Przez kolorowe zadaszenie stacji przyjęła się nazwa "Stajnia Jednorożców". Nazwa ta była powodem postawienia w 2019 roku Pomnika Jednorożca. Autorem pomnika jest japoński artysta Tomohiro Inaby. rzeźba wygląda tak, jakby unosiła się w powietrzu.
W Centralnym Muzeum Włókiennictwa urządzonym w Białej Fabryce Ludwika Ferdynanda Gayera oglądaliśmy różne rodzaje tkanin oraz stroje noszone w XIX i XX wieku. Przy pracy zobaczyliśmy działające maszyny, żakard oraz selfaktor, ożywione dzięki nowoczesnym technologiom. Pokaz unaocznił nam jak ciężka była praca robotników stojących przy maszynach w bardzo trudnych warunkach. Na tyłach muzeum znajduje się Łódzki Park Kultury Miejskiej z charakterystyczną XIX-wieczną zabudową, z domkami tkaczy, drewnianym kościołem przeniesionym z Nowosolnej, podmiejską willą letniskową. Oglądając zbiory i urządzenia mieszkań przenieśliśmy się w czasie do okresu naszego dzieciństwa i młodości, bo wiele z eksponatów i umeblowania pamiętamy z naszych domów.
Dzięki pracy L. Gayera w Łodzi stanął pierwszy komin fabryczny a krosna zaczęły poruszać się za pomocą maszyny parowej. Po II wojnie światowej zakłady zostały znacjonalizowane i funkcjonowały do lat 90-tych XX wieku pod nazwą ZPB "Eskimo". Dawny ogród pełni funkcję parku miejskiego im. Wł. St. Reymonta.
Zaproponowany i opracowany przez p. Olę wspólnie z organizatorką p. prezes Wandą Balcerzak-Żółtowską plan wycieczki był bardzo ciekawy, przekrojowy. Pokazał nam, uczestnikom, piękny fragment przemysłowej i artystycznej Łodzi.
Dziękujemy serdecznie!
Stanisława Błaut