Teatr Ludowy i przedstawienie „ Wszystko o kobietach”
W niedzielę, 13 listopada mieliśmy przyjemność obejrzeć w Teatrze Ludowym sztukę Miro Gawrana, w tłumaczeniu Anny Tuszyńskiej, „Wszystko o kobietach”, której reżyserem jest Paweł Szumiec. Role trzech kobiet, przeistaczających się w piętnaście fantastycznie przedstawionych postaci, brawurowo zagrały Marta Bizoń, Katarzyna Tlałka i Beata Schimscheiner. Mogliśmy obserwować różnorodność kobiecych cech, swobodnie poruszając się w życiowej przestrzeni czasu – od przedszkola po dom seniora. Ukazane zostały relacje z innymi kobietami. Począwszy od więzi z matką i siostrą, poprzez przyjaźnie i układy koleżeńskie, aż po wszystkie inne, w które obfituje życie kobiety. Niezwykle ciekawa jest kompozycja poszczególnych scen – opowieści. Są skonstruowane z przeplatających się fragmentów, by ostatecznie osiągnąć zamierzone zakończenie. Podobnie przeplatają się humor i zaduma, wybuchy śmiechu i chwile wzruszenia, głębokiej ciszy.
Oszczędność scenografii, kostiumów nie przeszkadzała, wręcz przeciwnie, skupiała uwagę widza na ważkości przekazu. Mam wrażenie, że niejedna z nas odnalazła siebie w którymś ze scenicznych wątków, co dobitnie świadczy o życiowym przesłaniu sztuki.
Równie ważne jest, że spędziliśmy wspólnie bardzo udany wieczór, za co serdecznie dziękujemy naszej koleżance, Ani Płachcie, dzięki której nasz teatralny wieczór doszedł do skutku.
Ewa Kozłowska
„Ekstraklasa czyta”
wykład z dnia 8 .11.2022
wykładowca mgr Paweł Piwowarczyk
1. Portfolio autora ogólnopolskiego projektu łączącego kulturę ze sportem pt. Ekstraklasa czyta”
2. Omówienie działalności Miejskiej Biblioteki Publicznej w Dobczycach
3. Praktyczne wprowadzenie do multidyscyplinarej gry komputerowej „Kahoot”
4. Szczegółowe omówienie projektu „Ekstraklasa czyta”
- próba znalezienia odpowiedzi na pytanie projektowe : „Czy piłkarze ekstraklasy czytają?
- metodologia: wywiady z piłkarzami ekstraklasy i innymi sportowcami
- konkluzje: sportowcy sporo czytają, preferują literaturę o tematyce psychologicznej, z zakresu
dietetyki i finansów, nie lubią czytać o sobie i innych sportowcach- poszczególne kluby mają własne strony internetowe, dotyczące historii klubów, osiągnięć
zespołowych i indywidualnych
5. Aktywizacja czytelnictwa u młodzieży poprzez interesujący spektakl – warsztat pt. „Piłkarze
vice versa Pisarze”
Opracowała Ewa Wach
Wykład Pani Adrianny Gajdziszewskiej Uniwersytet Papieski J.P. II na temat:
"Jak zrozumieć sztukę współczesną", który odbył się dnia 18.10.2022 r.
wygłoszony na spotkaniu Uniwersytet u Trzeciego Wieku w Dobczycach.
Jak zrozumieć sztukę współczesną? (Jak oswoić się ze sztuką współczesną?)
Na początek pytanie: Co to jest sztuka?
Sztuka - jeśli są w niej aspekty:
- tytuł - cel / funkcja
- tematyka / problematyka
- wizualność
Sztuka to obiekty, dzieła które chcą nam coś przekazać, zwrócić uwagę, uwrażliwić, spowodować pewne przemyślenia, refleksje i w efekcie ukierunkować nasze myśli, działania. Można powiedzieć, że sztuka zawsze odpowiadała na codzienność życia.
Prehistoria - w sztuce dominują postaci zwierząt, polowania na zwierzęta itp. ponieważ to dominowało w ich życiu codziennym.
Starożytność - w sztuce widoczne są postaci faraonów, mumifikacje i inne bardzo bliskie myślom o życiu po śmierci.
Starożytna Grecja - sztuka dotyczy głównie używanych wtedy naczyń, budowanych świętych, bogów.
Gotyk - tu bliska myślom ludzkim była wiara, a więc w sztuce dominowały katedry, świątynie, obiekty sakralne.
Renesans - to czas, gdy odchodzi się od wiara, a uwaga idzie w kierunku człowieka, a więc pojawiają się postaci ludzi. Typowa rzeźba z tego okresu "Michał Anioł".
Barok - nawrót wiary, a więc w sztuce znów dominują kościoły.
Romantyzm - czasy niepewne, powstania, a więc w sztuce pojawiają się obrazy rozstrzelań ludzi i inne drastyczne sceny, w których stosowano grę światła kolorów podnoszące dramatyzm tego okresu życia ludzi.
Realizm - okres, w którym uwaga idzie w kierunku pracy ludzi, a więc sztuka zaczyna prezentować pracę, trudności w pracy, wysiłek, ból ciała.
1839 r. - powstaje fotografia, która zastępuje i upraszcza czynności rzeźbienia, malowania, jednak powstałe dzieła były bardzo statyczne.
Impresjonizm - najbardziej charakterystyczną cechą sztuki impresjonistycznej było dążenie do oddania zmysłowych, ulotnych momentów - "złapania uciekających chwil". Odrzucono tematy Biblijne, mitologiczne, a zamiast tego pojawiła się wizja codzienności i współczesności. Artyści malowali ludzi w ruchu, w trakcie zabawy, wypoczynku, także w różnych aspektach świetlnych - czego nie może fotografia.
Surrealizm - artyści tego nurtu kreowali obrazy burzące logiczny porządek rzeczywistości. Często były to wizje z pogranicza snu, fantazji, halucynacji, odsunięte od realizmu, mające widza szokować.
Futuryzm - założeniem było tu odrzucanie przeszłości i tradycji, a patrzenie w przyszłość i nowoczesność. Kult nauki i techniki, wiara w rozwój ludzkości. Typowy obraz z tego okresu "Dynamizm psa na smyczy", który pokazuje wielką funkcję ruchu, prezentuje fazy ruchu.
Abstrakcjonizm - odejście od rzeczywistości, to sztuka abstrakcyjna, bezprzedmiotowa, której zadaniem nie było odzwierciedlanie rzeczywistości lecz zachęcanie do myślenia.
Dadaizm - zerwanie z tradycją i swoboda twórcza. Posługiwanie się absurdem, dowcipem. Przykładem może być "pisuar" wysłany na wystawę w 1917 r. przez Duchampa.
Suprematyzm - zakładał całkowite oderwanie sztuki od rzeczywistości, maksymalne uproszczeni e form. Ważne było uczucie towarzyszące odbiorowi dzieła, a nie to co obrazuje. Przykładowa praca "Czarny kwadrat na białym tle" Kazimierza Malewicza.
Hiperrealizm - więcej niż realizm, przedstawianie rzeczywistości z jak największą precyzją (np. malowanie dokładnie według zdjęcia).
Ekspresjonizm abstrakcyjny - cokolwiek może być sztuką np. chlapanie farbą, malowanie kijkiem, czymkolwiek. W takiej pracy musi być jednak jakiś schemat.
Konceptualizm - liczy się głównie koncepcja, a nie technika i umiejętności.
Sztuka współczesna - aktualny okres w dziejach sztuki, którego początek umownie wyznaczono na połowę XX wieku (po drugiej wojnie światowej). Nie podlega on jeszcze ustalonym, czasowym podziałom. Na skomplikowany obraz tej sztuki składają się różnorodne ruchy artystyczne, tendencje, manifesty. Początku sztuki współczesnej upatruje się w działalności dadaistów. Sztuki współczesnej nie można zamknąć w jednolitych formułach. Nie istnieją żadne ograniczenia estetyczne czy techniczne w wypowiedzi artystycznej.
Banksy - brytyjski artysta tworzący oryginalną formę sztuki ulicznej łączącą ze sobą graffiti i technikę szablonową oraz odważne często bardzo ryzykowane umiejscowienie swoich prac np. na ulicy.
Joanna Rajkowska - artystka wizualna pracująca w Warszawie i Londynie. W pracy wykorzystuje swoje ciało. Choroba, słabość i niewydolność ciała jest często tłem jej prac. Porusza trudne tematy, które powinny obudzić wrażliwość, poruszyć człowieka np. "Pozdrowienia z Alei Jerozolimskich 2022". Przekraczanie granic życia prywatnego i publicznego są najbardziej kontrowersyjną stroną działalności tej artystki.
Yayoi Kusama - japońska artystka, która swoją twórczość nazywa sztuką obsesyjną. Od 1977 r. mieszka i tworzy w tokijskim szpitalu psychiatrycznym i otwarcie mówi o swoich problemach psychiatrycznych. Jej znakiem rozpoznawczym są krzykliwe wzory najczęściej kropek, którymi pokrywa swoje dzieła (instalacje, kolaże, obrazy, rzeźby). Jej prace często intrygują i prowokują do całkowicie skrajnie różnego odbioru, a przez to działają na odbiorcę dając do myślenia.
Zbigniew Libera i jego "Lego obóz koncentracyjny" z 1996 roku. To połączenie trudnego tematu obozów koncentracyjnych z Klockami Lego, miało zastanowić, poruszyć nasze myślenie.
Marina Abramovic - do wyrażania emocji też wykorzystuje swoje ciało np. siedząc bez ruchu i patrząc w oczy komuś w ciszy (bez słowa). To powodowało różne, nieraz ogromne emocje u ludzi uczestniczących w spektaklu.
Widzimy więc, że sztuka współczesna wyzwoliła się od uzależnień rynkowych. Nie ma żadnych ram ograniczających twórczość artystów współczesnych. W wypowiedzi artystycznej jest całkowita dowolność tematów, technik, środków czy pomysłów na dzieło.
Jak więc rozumieć współczesne dzieła sztuki? Dzieła sztuki powinny na nas działać, a więc po prostu podejdźmy do nich, popatrzmy uważnie na nie i zastanówmy się co chcą nam przekazać, a więc po prostu przeżyjmy je.
Opracowanie Zofia Polończyk.
Dzikowy skarb
Dnia 11 października wyruszyliśmy na wycieczkę „Szlakiem legendarnego Dzika”, sponsorowaną przez Gminę i Miasto Dobczyce.
Wyruszyliśmy z dawnego królewskiego grodu przez wieś Stadniki, której historię przybliżyła nam przewodniczka. W centrum wsi górują zabudowania Wyższego Seminarium Misyjnego Księży Sercanów wybudowane w 1948 roku, a po drugiej stronie drogi stoi Szkoła Podstawowa im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego.
Szukając śladów dawnego osadnictwa, o których pisze w swojej książce „Dzikowy skarb” Karol Bunsch, opisując grodzisko a raczej zamek rycerski, zajechaliśmy na platformę widokową w Gruszowie, aby poszukać wzrokiem, gdzie mógł znajdować się ten obiekt.
Widok jest bardzo rozległy. Obejmuje szczyty Beskidu Wyspowego (Śnieżnicę, Mogielicę, Łopień, Kostrzę), Beskidu Makowskiego (Kamiennik, Łysinę, Lubomir) a nawet Tatry. Panorama zdominowana jest przez Pasmo Cietnia z charakterystycznym Grodziskiem (618 m n.p.m.). Pasmo otoczone jest prawymi dopływami rzeki Raby, Krzyworzeką i Stradomką.
Na szczycie góry znajdował się wczesnośredniowieczny gród – zamczysko. Może tam tytułowy Dzik, z wyjętego spod prawa łotrzyka, stał się poważnym władyką i założył swoją siedzibę?
Przejechaliśmy przez Mierzeń, oglądając zabytkowy dwór Jana Banacha, prekursora sadownictwa w tych okolicach.
Następnym przystankiem był skalny grzyb w przysiółku nazywanym Bigorzówka. Powstał w jednolitej ławicy piaskowca ciężkowickiego wskutek wietrzenia intensywniejszego w dolnej części. W Zegartowicach grzyb nazywany jest „wylizanym kamieniem”. Legenda mówi, że został wylizany przez panny, chcące wydać się za mąż. Możliwe, że tutejsze kobiety wykorzystywały go do szorowania garnków z sadzy. Zeskrobywały kamień, a że nie mogły dosięgnąć wyżej – skrobały u dołu, formując kształt grzyba. Inne podania mówią o ostrzeniu kos i noży o dolną część kamienia.
Jechaliśmy też piękną doliną rzeki Stradomki do Krzesławic, gdzie znajduje się „Diabelski kamień” i pustelnia św. Benedykta. Całość tego obszaru obejmuje Park Kulturowy „Dzikowy Skarb” – projekt Gminy Raciechowice.
Diabelski kamień to ogromny głaz znajdujący się u wschodnich podnóży Grodziska. Skała ma imponujące rozmiary – ok. 65 m długości, do 12 m szerokości i 17 – 25 m wysokości i naprawdę robi wrażenie. Jej powierzchnia ma niejednolitą formę – występują tu liczne wnęki i pęknięcia, widocznych jest też 5 ciemniejszych zagłębień. Według lokalnych podań są to ślady czarcich pazurów. „Diabelski kamień” sąsiaduje z „Pustelnią Szczyrzycką”, którą do niedawna zamieszkiwali pustelnicy z klasztoru w Szczyrzycu.
Obok diablego kamienia stoi także neogotycka, drewniana kaplica św. Benedykta, wzniesiona w 1886 r.
Deszczyk uniemożliwił nam spacer na Grodzisko. Pojechaliśmy do karczmy „Maria” w Szczyrzycu na piwa warzone według tradycyjnych receptur cystersów. Jeżeli ma się do wyboru 19 rodzajów piw to decyzja jest trudna! Prostszym wyborem jest kawa.
Tę ciekawą i pełną interesujących informacji o naszej okolicy wyprawę przygotowała i prowadziła nasza koleżanka, przewodnik terenowy Teresa Pytlak, która jest również autorką powyższej relacji z wycieczki.
Inauguracja Jubileuszowego Roku Akademickiego 2022/2023
10 lat Stowarzyszenia UTW w Dobczycach
Uroczystość rozpoczęła Prezes Stowarzyszenia Pani Wanda Balcerzak – Żółtowska. Przywitała licznie przybyłych gości, wśród których znaleźli się: Burmistrz Miasta i Gminy Dobczyce Tomasz Suś, Przewodnicząca Rady Miejskiej i Gminy Małgorzata Jakubowska, wiceprzewodniczący Rady Starostwa Powiatowego Tadeusz Bochnia, opiekun UTW w Dobczycach z ramienia Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie prof. dr hab. Kazimierz Wiech, prof. dr hab. Uniwersytetu Warszawskiego Wiesław Władyka, prof. dr hab. Laszlo Nagy, Dyrektor RCOS Andrzej Topa i pracownicy placówki, Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Dobczycach Paweł Piwowarczyk i jej pracownicy, Dyrektorka Szkoły Muzycznej I Stopnia w Dobczycach Magdalena Irzyk, nauczyciele szkoły, chór i soliści, przedstawiciele organizacji pozarządowych z terenu gminy, delegacje UTW z Wieliczki, Wadowic, Kalwarii Zebrzydowskiej oraz gospodarze- słuchacze UTW Dobczyce.
Uroczystość uświetnił chór szkoły muzycznej , który odśpiewał hymn Gaudeamus igitur, a wspaniałe solowe popisy dali młodzi wirtuozi: pianistka, trębacz i skrzypaczka.
Następnie założycielka Stowarzyszenia UTW w Dobczycach i jego wieloletnia prezes Pani Stanisława Błaut przedstawiła najważniejsze wydarzenia z historii Stowarzyszenia UTW:
- lipiec 2013 r. gromadzenie wymaganych dokumentów, opracowanie statutu, co zostało dokonane przez Teresę Szczepkowską, Janinę Dulską i Stanisławę Błaut, - 14 października 2013 r.- rejestracja Stowarzyszenia przez Sąd Rejonowy w Krakowie,
- 27 listopada 2013- pierwsza inauguracja działalności Stowarzyszenia UTW.
Pani Błaut podkreśliła ogromną pomoc w przygotowaniach do inauguracji pracownic Miejskiej Biblioteki Publicznej i jej dyrektora Pawła Piwowarczyka. Przypomniała ówczesnych gości: posłankę Sejmu RP Elżbietę Achinger, wicestarostę Tomasza Susia, burmistrza Marcina Pawlaka, dyrektora MGOKiS Andrzeja Topę, dyrektora biblioteki Pawła Piwowarczyka oraz wicedyrektorek gimnazjum Mariolę Dudę i szkoły podstawowej Mariolę Grandys. Zaznaczyła, że uniwersytet działał w znacznej mierze dzięki wolontariuszom, nauczycielom, wykładowcom, instruktorom, czego przykładem jest pierwszy wykład o historii uniwersytetów wygłoszony społecznie przez prof. dr hab. Zdzisława Pietrzyka dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej. Na drugą kadencję do zarządu weszła Anna Płachta. Dzięki jej staraniom została nawiązana współpraca i podpisano Porozumienie z Uniwersytetem Rolniczym w Krakowie, który objął nad naszym UTW patronat, w wyniku czego poznaliśmy wspaniałego, cudownego opiekuna i wykładowcę prof. dr hab. Kazimierza Wiecha. Do dziś Pan Profesor wygłasza nam wykłady i organizuje autorskie wycieczki. Pani Stanisława przypomniała trudny okres pandemiczny i wyraziła uznanie dla pani Stanisławy Błaszak, która w tym okresie pełniła funkcję prezesa UTW i z pełnym zaangażowaniem, dużym nakładem pracy organizowała dostępną i możliwą w okresie "zamknięcia" aktywność dla słuchaczy.
Działalność Uniwersytetu i wszystkie wydarzenia są skrupulatnie archiwizowane od jego początków do dnia dzisiejszego w Kronice UTW, z której można skorzystać na stronie internetowej UTW Dobczyce.
Na zakończenie Pani Błaut przytoczyła słowa jednego z bohaterów Empuzjona Olgi Tokarczuk: "(...) każdy z nas osiąga określony pułap swoich możliwości i od tego momentu przestaje się rozwijać. (...) Zatrzymujemy się na swojej drodze. Jednym to się zdarza w połowie życia, innym zaraz po ukończeniu szkoły. Jeszcze inni, ale to rzadkość, rozwijają się do późnej starości, a właściwie do samej śmierci." i życzyła, abyśmy należeli do tych, którzy stanowią tę niezwykłą rzadkość.
Z kolei prof.dr hab. Wiesław Władyka wygłosił interesujący wykład, poruszający bardzo istotny aktualnie problem "Obywatel wobec mediów w Polsce - jak się kontaktować i jak być na nie odpornym". Profesor rozpoczął od faktu, że media są lustrem rzeczywistości, kontaktem z tą rzeczywistością. Media jednak bywają niebezpieczne, bo manipulują odbiorcą. Subiektywnie i interesownie przedstawiają rzeczywistość. Dziś najłatwiej dostępnym i wszechobecnym medium jest internet - luźny strumień wiadomości, przez co narzędzie doskonałe, ale bardzo niebezpieczne. Szczególnie dla młodych, którzy wprawdzie są pod dyktatem rodziców, ale do granicy tego dyktatu - matury. Stąd pomysł wprowadzenia w szkołach średnich medioznawstwa. Ważnymi pytaniami dotyczącymi analizy każdego medium są: kto i co mówi, kogo reprezentuje i kto mu płaci. Następnie wykładowca przeszedł do rozważań dotyczących ważnego medium jakim jest gazeta, czasopismo. Po co powstaje gazeta? Na przykładzie "Faktu" i "Polityki" wykazał, że ta pierwsza to komercja, sensacja, awantura, zarabianie pieniędzy, a ta druga powstała głównie dla treści, dla idei. Musimy nauczyć się czytać i słuchać tego, co media nam przekazują, aby się ustrzec manipulacji. W dalszej części była mowa o pracy redakcyjnej nad powstaniem czasopisma na przykładzie "Polityki" i ogromnym zasięgu telewizji i radia, które powinny pełnić misję kulturową, edukacyjną i obsługiwać wydarzenia.
Następnie głos zabrał Burmistrz Miasta i Gminy Tomasz Suś, który pogratulował Jubileuszu i życzył dalszej wspaniałej pracy i sukcesów. Przedstawił też propozycję konkursu na zdjęcia miejscowości gminy "Każda miejscowość ma swoją pocztówkę". Termin - wrzesień 2023. Pomysł spotkał się z uznaniem i akceptacją zgromadzonych.
Oficjalną część Jubileuszu zakończył swoim wystąpieniem Profesor Kazimierz Wiech, który przekazał życzenia sukcesów od Rektora Profesora UR dr hab. inż. Sylwestra Tabora. Nasz Pan Profesor podkreślił, że okres siedmiu lat współpracy z nami był wspaniały i wyraził uznanie dla Pań Stanisławy Błaut i Anny Płachty za ich pracę i zaangażowanie w działalność Uniwersytetu.
W serdecznej atmosferze udaliśmy się na poczęstunek i koleżeńskie pogaduszki. Podziękowania należą się koleżankom, które upiekły pyszne ciasta: Janinie i Józefie Żóławińskim, Stanisławie Błaszak, Janinie Lichoń, Barbarze Niewitale, Wandzie Michalak, Marii Grzegorzak, Marii Płachcie, Zofii Choróbskiej.
Ewa Kozłowska
04.10.2022