Forum Turystyki Senioralnej

W dn. 13 czerwca 2023r. w Krakowie Łagiewnikach odbyła się Ogólnopolska Konferencja pt. Forum Turystyki Senioralnej zorganizowana przez Federację Stowarzyszeń UTW, Ministerstwo Sportu i Turystyki z udziałem przedstawicieli Policji i PTTK.

W programie były 2 panele dyskusyjne:

1. Rola i znaczenie turystyki w życiu osób starszych. Potrzeby i bariery

W tym panelu wystąpili przedstawiciele UTW przy uczelniach wyższych: prof. Ewa Kozdroń, prof. Kazimierz Wiech, prof. Zofia Szarota i dr Joanna Gradek.

Drogi wytycza się idąc – ta myśl towarzyszyła prof. Wiechowi, który o swoim UTW mówi, że jest to uniwersytet podróżujący. Spełnia on rolę edukacyjną, społeczną i integracyjną.

Zasada: chodzić – patrzeć – dostrzec – docenić pozwala na dobre wykorzystanie możliwości, które dają podróże. Przyroda, nauka, kultura to główne aspekty wycieczek.

Organizacja wycieczki powinna spełniać 3 cele: różnorodność, dobrą atmosferę i integrację grupy.

Najpierw należy rozeznać potrzeby grupy oraz jej możliwości finansowe. Przy dużej liczebności członków, tak jak to jest w miastach, nie ma problemu z naborem chętnych. Wycieczki 1-dniowe można organizować samodzielnie, dłuższe należy zlecać biurom lub organizacjom turystycznym. Prof. Zofia Szarota zwróciła uwagę na ubogą ofertę biur podróży dla osób starszych, ale zaczyna się to powoli zmieniać. Dr Gradek z AWF przypomniała znaną prawdę, że aktywny senior to zdrowy senior. Aby podróżować, trzeba mieć kondycję fizyczną a uzyskać ją można przez systematyczne codzienne ćwiczenia. Trzeba zaktywizować panów, których jest ciągle mało wśród członków UTW.

2. Turystyka senioralna w UTW i organizacjach senioralnych

W tym panelu uczestniczyli przedstawiciele UTW z Cieszyna i Leszna dzieląc się swoimi doświadczeniami w organizacji turystyki bliższej i dalszej. Wystąpili także: przewodniczka turystyczna po Krakowie i członek PTTK z Ośrodka Turystyki Górskiej. Mówili oni o organizowaniu wycieczek pieszych i autokarowych, które powinny zapewnić radość bycia w grupie i poczucie bezpieczeństwa. Wiele ciekawych informacji można uzyskać na stronie internetowej PTTK.

Wystąpili także przedstawiciele Min. Turystyki, Policji i Kolei. Mówili oni o bezpieczeństwie podróżowania, zniżkach i polityce senioralnej. Przedstawiciel Kolei zachęcał do podróży koleją i korzystania z przysługujących zniżek i składania reklamacji.

Duża liczba uczestników konferencji świadczy o zainteresowaniu tematyką różnych aspektów turystyki senioralnej, która ma duże perspektywy, bo seniorów przybywa.

                                                                                                Anna Płachta

Zebranie sprawozdawcze  za rok 2022 SUTW w Dobczycach  odbyło się w dniu 6 czerwca 2023  o godz. 17:00w sali konferencyjnej RCOS-u.

Na zebranie stawiło się 29 członków SUTW.

Jednogłośnie został wybrany przewodniczący zebrania  kol.  Włodzimierz Żuławiński i protokolantka kol. Maria Płachta.

Wcześniej zaproponowany przez Zarząd  program zebrania został przyjęty  jednogłośnie przez zebranych.

Zebranie przebiegło wg zaakceptowanego programu.

Zarząd złożył sprawozdanie merytoryczne i finansowe za rok 2022.

Komisja rewizyjna przedstawiła badanie finansów Stowarzyszenia - bez zastrzeżeń.  

Zarząd uzyskał absolutorium.

     Pani Stanisława Błaut Laureatka Nagrody Burmistrza Gminy i Miasta Dobczyce w dziedzinie kultury poinformowała zebranych o przekazaniu trzeciej części swojej nagrody pieniężnej w wysokości 500 zł na konto Stowarzyszenia. 

Na tym zebranie zakończono

UWAGA:  Protokół z zebrania dla osób zainteresowanych jest odstępy u Prezeski Stowarzyszenia UTW.

                                                                                                                                               WBŻ

Dziesięciolecie naszego Uniwersytetu

      Na dzień osiemnastego maja czekaliśmy pełni radości, wierząc, że uroczystość przygotowywana z wielką starannością, będzie piękna i wzruszająca.

Zaczęliśmy naszą piosenką na dziesięciolecie, do której podkład muzyczny nagrała nauczycielka szkoły muzycznej mgr Sabina Kołodziej. Śpiewaliśmy może nie jak chórzyści, ale pełni zapału i pogody ducha.

Po przywitaniu gości, wspaniale zaprezentowali się uczniowie dobczyckiej Szkoły Muzycznej im. Franciszka Mireckiego kierowanej przez Panią Dyrektor mgr Magdalenę Irzyk.

Na trąbce zagrał Kamil Głąb, na oboju Agata Grochal, na akordeonie Paweł Płatek, na ksylofonie Szymon Irzyk, a duet klarnetowy wykonały Milena Duda i Weronika Stasik. Bardzo dziękujemy młodym muzykom i ich nauczycielom za piękny koncert, tym bardziej, że zawsze możemy liczyć na muzyczną oprawę naszych uroczystości.

Byliśmy dumni, że na naszą uroczystość przybyło tak wielu znamienitych gości, którzy na ręce naszej Pani Prezes Wandzie Balcerzak - Żółtowskiej składali listy gratulacyjne i życzenia dalszej wspaniałej działalności.

Bardzo nas ucieszyło w pełni zasłużone wyróżnienie założycielki i pierwszej prezes naszego uniwersytetu Pani Stanisławy Błaut. Burmistrz Gminy i Miasta Dobczyce Tomasz Suś wręczył Jej nagrodę Burmistrza Gminy i Miasta Dobczyce w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony dóbr kultury. Gromkie brawa i chóralne "sto lat" świadczyły o naszej wdzięczności i uznaniu. Gratulujemy!

Elegancko zaprezentował się kolega Włodek Żuławiński, który w naszym imieniu, ze sceny, podziękował wszystkim Paniom Prezes, także Stanisławie Błaszak, która w trudnym pandemicznym okresie organizowała zajęcia i tym samym utrzymała uniwersytet w dobrej formie.

Z dużym zainteresowaniem wysłuchaliśmy wspomnień i ciekawostek związanych z UTW zaprezentowanych przez Panią Stanisławę Błaut.

Dowiedzieliśmy się, że pierwszy taki uniwersytet założył w 1973 r. w Tuluzie Pierre Vellas, a w Polsce taka placówka powstała w 1975 r. w Warszawie z inicjatywy prof. Haliny Szwarc. Pani Stanisława przypomniała znaczącą pomoc ś.p. burmistrza Marcina Pawlaka w początkach naszego uniwersytetu. Podkreśliła, że w uniwersyteckich wydarzeniach chętnie brali udział zarówno poprzedni burmistrz Paweł Machnicki, jak i obecny Tomasz Suś i oczywiście interesowali się działalnością uniwersytetu, konkretnie ją wspierając. Wyraziła wdzięczność za pomoc i życzliwość dyrektorów MGOKiS-u Andrzeja Topy i biblioteki Pawła Piwowarczyka. Cenną pomocą służyła będąca wówczas posłanką VII kadencji Sejmu RP Elżbieta Achinger.

Pani Błaut podkreśliła życzliwość i często bezinteresowność wykładowców i instruktorów prowadzących zajęcia. Ich wkład opisany jest w kronikach uniwersytetu. Wyraziła też nadzieję, że lata pracy uniwersytetu przyniosły satysfakcję i zadowolenie zarówno prowadzącym zajęcia, jak i nam uczestnikom. Serdecznie życzyła obecnemu Zarządowi Stowarzyszenia UTW Wandzie Balcerzak - Żółtowskiej, Janinie Lichoń i Teresie Michałowskiej, aby praca dla innych, dla wspólnego dobra przyniosła im satysfakcję.

Naszą uroczystość uświetnił także występ Zespołu Pieśni i Tańca kierowany przez Pana Adriana Kulika. Piękne stroje, młodość i uroda tancerzy, a przede wszystkim świetne wykonanie różnych tańców ludowych zrobiły na nas duże wrażenie i zapragnęliśmy, że może też tak, choćby trochę podobnie, moglibyśmy.

Po części oficjalnej udaliśmy się na poczęstunek przygotowany dużym nakładem starań przez sekretarza stowarzyszenia Janinę Lichoń. Największą atrakcją były dwa pyszne torty z logo uniwersytetu, które upiekł i podarował Pan Jan Hartabus z Domu Chleba z Nowej Wsi. Dużą niespodziankę sprawił nam Pan Marek Cieślak, który przy akompaniamencie gitary umilał czas, śpiewając pieśni i piosenki.

Obchodom towarzyszyła wystawa naszych prac plastycznych i rękodzieła, którą przygotowały koleżanki Teresa Michałowska, Teresa Pytlak, Kazimiera Filipowska, Anna Płachta, Zofia Orzechowska, Anna Mikołajczyk, Krystyna Drożdż.

Została wydana również, dużym nakładem pracy, staraniem i zaangażowaniem koleżanki Anny Płachty, książeczka ze wspomnieniami i refleksjami autorstwa słuchaczy uniwersytetu.

Obchody dziesięciolecia Naszego Uniwersytetu długo pozostaną w pamięci. Było pięknie, wzruszająco, spontanicznie, radośnie i wesoło. Obdarowani pamiątkowymi "mózgami" - magnesami, zakładkami do książek i wspomnianymi książeczkami, niechętnie kończyliśmy to wyjątkowe bycie razem.

Jeszcze raz w imieniu uczestników obchodów dziękuję za organizację tego pięknego dnia - Zarządowi Stowarzyszenia UTW i wszystkim zaangażowanym w pracę na rzecz uroczystości.

                                                                                                                              Ewa Kozłowska

                                                             Od glinianych tabliczek po e–booki,

tak zatytułowała swój wykład mgr Dorota Mistarz z Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Józefy Bergelówny w Dobczycach.

                                                        Wykładu wysłuchaliśmy 9. maja 2023 r.

Zostaliśmy szczegółowo zapoznani ze sposobami porozumiewania się za pomocą pisma od czasów starożytnych po współczesne.

Historię pisma rozpoczęły jego rodzaje:

- pismo obrazkowe - uproszczony rysunek – piktogram– wyrażający myśl,

- pismo wyrazowe – rozwinięte pismo obrazkowe – znak graficzny to słowo,

- pismo sylabowe – fonetyczne – znak graficzny to sylaba,

- pismo alfabetyczne – fonetyczne – znak graficzny to głoska.

W najdawniejszym okresie historii ludzie zostawiali ślady swojego istnienia:

- malowidła w jaskiniach wykonane z ziemi lub węgla z palenisk,

- napisy ryte w kamieniu, na kościach i skorupach zwierząt.

Znaki mnemotechniczne służyły do zapamiętywania:

Kipu – w języku keczua „węzeł”- forma trójwymiarowego zapisu stosowana przez Indian prekolumbijskiej Ameryki Południowej („pismo węzełkowe” – zbiór kolorowych sznurków z supełkami z bawełny lub włosia lamy i alpaki),

Nacięcia na kości – Kość Ishango z Kongo – jedna z najstarszych „książek” datowana na ok. 20 tysięcy lat p.n.e., najstarsze świadectwo wiedzy matematycznej.

Sposobami przesyłania wiadomości były też:

Wampum – rodzaj plecionego paska używany przez Indian Ameryki Północnej. Barwa czarna oznaczała niebezpieczeństwo, czerwona – wojnę, biała – pokój,

Aroko - znaki szczepów murzyńskich w Nigerii – muszle umieszczone na końcu splecionego sznurka,

Karby – patyczki z karbami, służące poborcom do sprawdzania rachunków.

Na wyższym poziomie porozumiewania się było pismo klinowe

(sumeryjskie) – używane w Mezopotamii od 3000 lat p.n.e. do ok. 75 r. n.e. Jego znaki stawiano na tabliczkach glinianych, które następnie wypalano. Były one niezniszczalne, ale nieporęczne. Hieroglify egipskie to najstarszy, obok sumeryjskiego, język świata. Najstarsze zabytki pochodzą z 3 tysiąclecia p.n.e., a przetrwały na papirusowych zwojach do 4 wieku n.e. Papirus Egipcjanie wynaleźli około 2900 r. p.n.e. Pisali na nim cieniutką trzcinką skośnie ściętą czarnym i czerwonym kolorem.

Pismo w Europie:

- Pismo greckie – manuskuła (duże litery) i miniskuła (małe litery). Starożytni Grecy wynaleźli swój alfabet (nazwa od alfa i beta), stosowany do dzisiaj. Pisali również na papirusach, a zwoje przechowywali w specjalnych skrzyniach zwanych „bibliotekami”.

- Pismo alfabetyczne – za twórców uważa się Fenicjan, od których przejęli je Grecy, Etruskowie, a następnie Rzymianie w 7 wieku p.n.e.

Po pewnych zmianach pismo to zaczyna funkcjonować jako pismo łacińskie i staje się ważnym językiem międzynarodowym.

- Pismo cyrylickie – Głagolica, Cyrylica i Grażdanka (alfabet rosyjski).

- Pismo runiczne z 2 i 3 wieku n.e. - typ pisma ludów barbarzyńskich północnej Europy.

Europejskim materiałem pisarskim p.n.e. był pergamin (od miasta Pergamon w Turcji, gdzie prawdopodobnie został wynaleziony). Był sporządzany ze skór jagnięcych, cielęcych i kozich.

Wschodnie rozwiązania.

Azjatyckie wynalazki w dziedzinie pisania, produkcji papieru i druku stały się podwalinami nowoczesnego świata książek.

- Chiny - 105 r.n.e. wynalezienie papieru ( Cal Lun).

- XII w. wiedza dotycząca produkcji papieru dociera do Europy.

- w Chinach pismo ideograficzne, jeden piktogram to jeden wyraz. Ilość piktogramów przekracza 44 tysiące. Znaki stawia się pędzelkami trzymanymi pionowo nad kartką.

- Indie - pismo na liściach palmy lontar.

- Birma - parabaiki - składane w harmonijki książki na papierze.

- Pismo arabskie - posiada 28 znaków zapisywanych od prawej do lewej strony. Stosuje też znaki diakrytyczne. Pismo trudne, bo spółgłoski posiadają aż cztery postaci w zależności od miejsca występowania.

- Pismo Braill'a - dla niewidomych - pismo punktowe - każdej literze odpowiada wzór wypukłych kropek - r. pierwsza książka w systemie Braill'a.

Średniowiecze:

- księgi średniowieczne - manuskrypty pisane przez mnichów i zakonników,

- zdobienia rękopisów - inicjał, iluminowanie, miniatury, akapit, winieta, bordiura,

- od 12 w. pojawia się papier i zawód pisarza,

- słynne rękopisy: Sakramentarz Tyniecki, Psałterz Floriański, Biblia Królowej Zofii, Ewangeliarz Gnieźnieński,

- ludzie książki średniowiecznej - kopiści, kaligrafowie, kowale, ilustratorzy, iluminatorzy, wśród których najsłynniejszy Stanisław Samostrzelnik z Mogiły.

1450 r. wynalezienie przez Jana Gutenberga ruchomej czcionki i prasy drukarskiej. Pierwszymi książkami drukowanymi od wynalezienia druku do 1500 r. były inkunabuły.

Książka Renesansu - książka nowożytna:

- szybki rozwój i miniaturyzacja,

- rozwój literatur narodowych,

- druki innowiercze (reformacja),

- indeks ksiąg zakazanych, początki cenzury,

- drukowanie dzieł Lutra, Kopernika, Reja, Kochanowskiego.

Książka barokowa - XVII w.:

- książka luksusowa - oprawy złocone, malowane, marmurkowy papier na wyklejce, ornamenty, herby,

- zastąpienie deski z oprawy tekturą oprawioną w płótno, stosuje się tasiemki i rzemyki

- nowe formy - albumy, tablice, plansze, korespondencja, kazania teologiczne, wydawnictwa polemiczne, podręczniki, książka wielojęzyczna, zbiory map,

- ukazują się pierwsze czasopisma Merkuriusz Polski i Dzieje wszystkiego świata,

- 1616 r. wydanie dzieła Mikołaja Kopernika "O obrotach sfer niebieskich" w Bazylei w Norymberdze.

Książka Oświecenia : - pojawiają się książki dla dzieci, encyklopedie, słowniki, leksykony,

- prasa - Kurier Polski, Zabawy Przyjemne i Pożyteczne, Gazeta Warszawska, Gazeta Narodowa i Obca, Przewodnik Warszawski, Korespondent Warszawski,

- modernizacja maszyny drukarskiej, scenki rodzajowe w ilustracji i bogactwo wzornictwa, lekkość i wdzięk,

- litografia - druk płaski i stereotypia - odlewy form drukarskich,

- przełom XVIII i XIX w. nowe koncepcje drukarskie: monotyp - składanie tekstu z oddzielnych czcionek, linotyp - całe wiersze tekstu.

Książka XIX wieku:

- Polska pod zaborami, cenzura represyjna i prewencyjna - wydawnictwo ograniczone,

- mecenat społeczny i indywidualny - ratowanie polskiej książki i pamiątek narodowych,

- Rewolucja Przemysłowa - wynalazki usprawniające pracę w drukarstwie - większe nakłady, książka tańsza, bardziej dostępna,

- 1841 r. "Robinson Crusoe" - pierwsza książka ilustrowana fotografiami Anny Atkins.

XIX/XX w. - wynalazki techniczne "przenoszą" książki na:

- nośniki do zapisu dźwiękowego - taśmy magnetofonowe i kompaktowe, płyty gramofonowe,

- nośniki utrwalające obraz nieruchomy (fotografia) i ruchomy (film, taśma magnetowidowa), płaski i przestrzenny (obraz holograficzny),

1949 r. - pierwsza na świecie książka zwana e - bookiem wynaleziona przez Angelę Ruiz Robles.

Od 1971 r. pojawiają się nośniki wypierające książkę: dyskietka, płyty CD, pendrive, karty SD i inne coraz nowocześniejsze.

Wykład Pani Doroty dał nam ogromną wiedzę dotyczącą historii książki od pierwszych "zapisów" po dzień dzisiejszy. Mnóstwo szczegółowych informacji, interesujących ciekawostek, których nie sposób było wszystkich ująć w opisie wykładu, znacząco poszerzył naszą znajomość tematu i świadczy o rozległej wiedzy Pani Wykładowcy. Bardzo dziękujemy i do zobaczenia w bibliotece.

                                                                                                                                         Ewa Kozłowska 

                                                   „Zaczarowany ołówek - ogranicza nas tylko wyobraźnia”

     W dn. 25.04.2023r wysłuchaliśmy wykładu Dr Krzysztofa Grandysa, z zawodu lekarza anestezjologa, pracującego w Instytucie Pediatrii w Krakowie, mieszkańca Dobczyc.

Na wstępie Pan doktor przybliżył nam historię powstania druku 3D, który działa podobnie jak zaczarowany ołówek ze znanej bajki – stąd tytuł wykładu.

     Początek druku 3D, to lata osiemdziesiąte XX wieku. Prekursorem był Charles Hull , który w 1986r opatentował technologię stereolitografii -przyrostową (nakładanie kolejnej warstwy materiału), która była bardzo droga.

Dopiero po wygaśnięciu patentu nastąpił znaczny rozwój technologii druku 3D. Rewolucyjnym był projekt RepRap – stworzenie maszyny samoreplikującej w postaci uniwersalnej drukarki 3D. Projekt był na licencji otwartej, czyli dostępny dla każdego i stosunkowo niedrogi.

Całkiem niedawno, bo w 2006 r. prototyp RepRap 0.2 wyprodukował pierwsze części siebie samego, Po tym wydarzeniu nastąpił bardzo szybki rozwój różnych technologii druku 3D.

Obecnie możemy drukować właściwie wszystko od zabawek po domy, mosty, zdobić wyroby cukiernicze, jedyne ograniczenie to nasza wyobraźnia.

     Jak powstaje druk 3D - najpierw musi powstać projekt elementu w oprogramowaniu CAD, który następnie jest przesyłany do drukarki 3D.Między innymi, drukarki 3D są wykorzystywane w medycynie do wykonywania endoprotez spersonalizowanych, w chirurgii plastycznej. Technologia druku 3D jest także pomocna w neurochirurgii np. do wizualizacji zdjęć rentgenowskich. 

     Szczytowym osiągnięciem w zastosowaniu medycznym, jest biodruk ( bioprinting). Materiał do biodruku 3D jest biologiczny z pobranych od pacjenta komórek, które następnie są namnażane i mieszane z odpowiednim nośnikiem. Do tej pory udało się wydrukować fragmenty wątroby, wysp Langerhansa, które wytwarzają insulinę. W fazie laboratoryjnej jest druk nerki.

      Nasz wykładowca swoją pasję i fascynację drukiem 3D wykorzystuje w bardzo szczytnym celu, pomaga dzieciom z wadami wrodzonymi rąk. Zaangażował się w Międzynarodowy ruch pomocy osobom z ubytkami kończyn górnych „e-Nable Enabling The Future”. W Polsce założył fundację e-Nable, dzięki której całkiem bezpłatnie drukuje protezy dla dzieci z ubytkami rąk.Nie są to protezy profesjonalne, nie posiadają certyfikatów, ale są bardzo przydatne - pomagają dzieciom w codziennych czynnościach.

     W zależności od potrzeb, konstrukcja i użyte materiały są różne. Drukowane są protezy nakładane na nadgarstek, mocowane na przedramieniu, jak również uchwyty do roweru. Każdy projekt jest opracowany indywidualnie do potrzeb pacjenta. Małe dzieci chętnie korzystają z protez, bo są kolorowe, często ozdobione np. ulubionym przez dziecko zwierzaczkiem. Zaletą jest jej niski koszt, dlatego po zniszczeniu może być wydrukowana następna.

      Na szczególną uwagę zasługuje to, że dla Pana doktora dzieci noszące protezy, nie są tylko zwykłymi pacjentami lecz jego dobrymi znajomymi, zna każdego z imienia , jego rodziców, jego marzenia, problemy w codziennym życiu. I to jest bezcenne.Pan doktor ma wielkie serce dla swoich małych podopiecznych.

                                                                                                                                                 Anna Różycka