Neurobik – trening pamięci i koncentracji.

     Nasze drugie w tym roku akademickim spotkanie 4 lutego z panią dr Wandą Matras – Mastalerz było poświęcone głównie metodom ćwiczenia mózgu i pamięci.

Przed częścią praktyczną Pani Wanda przypomniała istotne wiadomości i fakty dotyczące mózgu.

Wielkość ludzkiego mózgu to dwie złączone pięści, a jego waga – 1,5 kg. „Rozprasowana” powierzchnia mózgu wynosi 2m² na 4m².

Dwie półkule mózgu połączone są spoidłem wielkim (położonym na dnie szczeliny podłużnej mózgu), którego długość wynosi od 7cm do 10cm.

Dzięki spoidłu łączą się możliwości obu półkul, dokonuje się wymiana informacji między półkulami. Ruchy naprzemienne, np. energiczny marsz, stymulują spoidło wielkie.

Prawa półkula odpowiada za ruchy lewej strony ciała, skupia się głównie na przetwarzaniu obrazów i emocji, jest „artystyczna”, a lewa półkula odpowiada za ruchy prawej

strony ciała i zajmuje się głównie analizowaniem, mówieniem, pisaniem i logicznym myśleniem. Prawa półkula posiada dużo głębsze ślady pamięciowe niż lewa, bo

zapamiętuje emocjonalnie. Jest pamiętliwa. Łatwiej jest zapamiętać słowa piosenki, jeśli się ją zaśpiewa. Trudniej recytować same słowa.

Częściami mózgu, na które Pani Wanda zwróciła uwagę są:

- gadzi mózg - najstarsza struktura mózgu - jego działania są intuicyjne, bez zastanowienia, dba o bezpieczeństwo, fizjologię, miał zapewnić przetrwanie,

- móżdżek - koordynacja ruchu, zapamiętywanie emocji (sygnały wysyłane do ciała migdałowatego),

- kora nowa - najnowsza struktura mózgu, która się powiększa. To nasza pamięć. W niej są neurony pamięciowe i zwierciadlane przechowujące emocje.

Mózg emituje różne fale:

- fale Alfa - gdy nas coś interesuje, słuchamy z uwagą, koncertujemy się i zapamiętujemy,

- fale Beta - niby słuchamy, bo myśli uciekają, jesteśmy rozkojarzeni, nie uważamy,

- fale Delta - zasypiamy, przebudzamy się, bo jest nudno, nieinteresująco, monotonnie.

Najważniejsze dla mózgu są: ruch powodujący więcej krwi krążącej w głowie i wypłukiwanie np. amyloidów i tau odpowiedzialnych za chorobę Alzheimera, działania

intelektualne, odżywianie i chemia mózgu, czyli nasze emocje, nastroje, uczucia. Być pogodnym, optymistycznie nastawionym do oświata, uśmiechniętym - tak, ponurakiem,

martwiącym się na zapas marudą- nie.

     Po części teoretycznej spotkania przeszliśmy do ćwiczeń.

Rysowaliśmy równocześnie obiema rękami różne figury geometryczne, układaliśmy słowa z rozsypanek literowych, dopisywaliśmy zapamiętane nazwiska do twarzy

i z zamkniętymi oczami rysowaliśmy kolejne dyktowane elementy domku, drzewa, nieba, doniczek z kwiatkami na parapecie okien.

Ćwiczenia wzbudzały wiele emocji. Sprawdziliśmy sami naszą pamięć ogólną i przestrzenną oraz koncentrację i skupienie.

    Pani dr Wanda Matras - Mastalerz jest znakomitym wykładowcą. W niezwykle interesujący i prosty, zrozumiały sposób potrafi przybliżyć niełatwe przecież zagadnienia

dotyczące mózgu, jego funkcji i wiodącej roli w funkcjonowaniu naszego organizmu. Pani Wanda prowadzi zajęcia ze swadą, humorem, uśmiechem.

Wszyscy jesteśmy zainteresowani i skoncentrowani. Na pewno przez cały wykład nasz mózg wysyła fale Alfa. 

     O wysokim poziomie spotkań świadczy liczna frekwencja. Bardzo dziękujemy i mamy nadzieję na kolejne spotkania z Panią Doktor.

                                                                                                                                                        Ewa Kozłowska

Nasze noworoczne świętowanie.

       14 stycznia 2025r. spotkaliśmy się, aby wspólnie świętować i życzyć sobie nawzajem dobrego, zdrowego roku obfitującego w piękne, pełne radości i satysfakcji chwile. Uroczyste spotkanie rozpoczęła nasza Pani Prezes, która serdecznie przywitała wszystkich obecnych, szczególnie gorąco państwa Wiktorię i Stanisława Bisztygów. Pani Wiktoria, znana nam już śpiewaczka, przyjęła zaproszenie na wspólne z nami kolędowanie. Było nam miło, że przyszedł świętować z nami (razem ze śliczną małą córeczką) jedyny z zaproszonych gości, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej Pan Paweł Piwowarczyk przywitany również serdecznie przez Panią Prezes.

       Jak zawsze nie zawiedli uczniowie szkoły muzycznej, którzy przybyli z Panią Dyrektor Magdaleną Irzyk i nauczycielami. Spotkanie umiliło dwoje akordeonistów i chór uczniów młodszych klas. To bardzo wzruszające, że dzieci i młodzież towarzyszą nam we wszystkich uroczystościach, prezentując muzyczne umiejętności. Jest to oczywiście zasługą dyrekcji i nauczycieli.

       Kolędowanie rozpoczęła pani Wiktoria Bisztyga, która, przy akompaniamencie pana Pawła Pierzchały, zaśpiewała pięknie i nastrojowo kilka kolęd i pastorałek, po czym, pod jej i jej męża przewodnictwem, rozśpiewaliśmy się i my. Okazuje się, że stanowimy zgrany i świetnie brzmiący chór. Brawo dla nas! Kilkoro z nas zaprezentowało się nawet solo, śpiewając kolejno zwrotki pięknej góralskiej pastorałki (mojej ulubionej) "Oj, Maluśki". Brawa były rzęsiste.

       Wszystko odbywało się przy kawie, herbacie i pysznych ciastach upieczonych przez nasze niezawodne, mistrzynie sztuki cukierniczej, koleżanki.

       Atmosfera spotkania była, jak zwykle, cudowna. Kolejny raz przekonaliśmy się, jak dobrze nam ze sobą i jak świetnie potrafimy razem się bawić i spędzać ze sobą czas. Im więcej takich wspólnych chwil, tym lepszy komfort życia.

       Dziękujemy więc Pani Prezes i wszystkim, którzy tak przygotowali spotkanie, aby było pięknie i dla duszy i dla ciała.

                                                                                                                                          Ewa Kozłowska

Debata międzypokoleniowa

W dniu 10 stycznia 2025 r. w Filii MBP Stadnikach odbyła się debata międzypokoleniowa w ramach projektu pt. „Międzypokoleniowy dialog o wartościach UE’’ realizowanego przez Fundację Active Support Academy prowadzonej przez Panią Elżbietą Gawędę.

Uczestnikami debaty międzypokoleniowej byli: młodzież ze szkoły podstawowej z Wieliczki (uczniowie klasy 7 i 8 ), z liceum z Gdowa (uczennice II klasy), przedstawicielki ŚDO w Dobczycach oraz członkinie i członkowie SUTW w Dobczycach.

Moderatorem debaty i ekspertem w projekcie jw. był Pan Wojciech Kochan, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Debata była podzielna na cztery bloki tematyczne:

1. Cele i wartości EU w praktyce

2. Integracja europejska – szanse i wyzwania

3. Prawa człowieka i mniejszości w Unii Europejskiej

4. Prawa dziecka

Wszyscy uczestnicy debaty byli bardzo aktywni. Cieszy fakt, że młodzież była zaangażowana i nie wstrzymywała się od wypowiedzi.

Zdumienie ogarnęło uczestników, że 3,5 godzinne spotkanie upłynęło niezauważone!

Dziękujemy Pani Elżbiecie Gawędzie za zaproszenie.

                                                                                 Wanda Balcerzak-Żółtowska

         W dniu 7.01.2025 r. Pan dr Paweł Wojnarowski wygłosił wykład pt.

                  BEZPIECZEŃSTWO SENIORA – Cyberprzestępczość

Cyberprzestępczość – to nielegalne działania prowadzone za pomocą :

• komputerów,

• internetu,

• innych technologii cyfrowych np. telefony.

Cyberprzestępczość obejmuje przede wszystkim kradzież danych, oszustwa internetowe, włamania do systemów komputerowych oraz rozprzestrzenianie złośliwego oprogramowania.

Niektóre rodzaje rodzaje cyberprzestępstw to:

- kradzież tożsamości: nieautoryzowane zdobywanie i wykorzystywanie cudzych danych osobowych do oszustw np. otwierania kont bankowych lub zaciągania kredytów na cudze nazwisko;

- oszustwa internetowe: fałszywe oferty pracy, oszustwa na portalach aukcyjnych, fałszywe sklepy internetowe czy inwestycje w fikcyjne projekty;

- oszustwa związane z bankowością internetową: próby wyłudzenia pieniędzy poprzez fałszywe strony bankowe, przechwytywanie transakcji czy nieautoryzowane przelewy;

- oszustwa na portalach społecznościowych: tworzenie fałszywych profili, wyłudzenie informacji lub pieniędzy poprzez manipulowanie emocjami użytkowników.

Przykłady oszustw:

• NA WNUCZKA - NA POLICJANTA – WYPADEK:

- złodziej opowiada historię o spowodowanym przez niego wypadku drogowym

i mówi, że pilnie potrzebuje pieniędzy, aby uniknąć konsekwencji np. kobieta w ciąży, złamany nos);

• INWESTYCJA:

- rzekomy wnuk przekonuje, że pilnie potrzebuje określonej kwoty na inwestycję,

która wkrótce się zwróci z ogromnym zyskiem;

• OPERACJA:

- podszywający się pod krewnego złodziej przekonuje, że musi poddać się poważnej

operacji i natychmiast potrzebne są mu pieniądze na zabieg.

• NA PRACOWNIKA BANKU:

- oszuści dzwonią do klientów i podszywają się pod pracowników banku.

Mogą twierdzić, że ktoś wziął pożyczkę na twoje dane lub zrobił przelew.

• NA NIEZAPŁACONE RACHUNKI:

- socjotechnika- wywołanie emocji i strachu.

Kliknięcie infekuje telefon i wykrada dane logowania do banku, dane kart płatniczych.

• NA PACZKĘ - NA KURIERA:

- wyłudzenie danych poprzez kliknięcie w link,

-ogromne rachunki za przekierowane rozmowy telefoniczne, kiedy kurier korzysta

z naszego telefonu w celu wyjaśnienia sytuacji.

• NA BLIK:

- próba wyłudzenia kodu blik, aby w ten sposób wyłudzić pieniądze (metody:

kradzież portfela, na pożyczkę, zakup na OLX, na pracownika banku).

JAK SIĘ CHRONIĆ ?

• Bądź ostrożny w kontakcie z nieznajomym.

• Nigdy nie przekazuj pieniędzy osobom, których nie znasz.

• Nie ufaj osobom które telefonicznie podają się za krewnych lub ich przyjaciół.

• Nie podawaj imion swoich wnuków, ani ich obecnej sytuacji.

• Zawsze potwierdzaj prośbę o pomoc, kontaktując się osobiście :

  wykonaj telefon lub skontaktuj się bezpośrednio.

• Nie klikaj w nieznane linki (w e-mailu, w sms-ie).

• Gdy ktoś dzwoni w takiej sprawie i pojawi się jakiekolwiek podejrzenie, że to może być oszustwo koniecznie powiadom Policję (nr tel. 997 lub 112).

Wykład był bardzo ciekawy, pouczający seniorów, ale i każdego z nas o zagrożeniach na jakie jesteśmy narażeni w dzisiejszym świecie i na coraz to nowe pomysły przestępców.

                                                                                                                                    Maria Wątorek 

Białe Kordyliery - ich piękno i potęga.

17 grudnia mieliśmy przyjemność gościć po raz drugi Panią dr Elżbietę Jodłowską. Tym razem poznaliśmy ją jako wytrawną andynistkę. Pani Elżbiecie towarzyszył mąż, który swoimi spostrzeżeniami uzupełniał wypowiedzi żony.

Swoją prezentację Pani Elżbieta oparła na pięknych zdjęciach i filmach dokumentujących jej wysokogórskie wyprawy.

Kordyliery Białe są pasmem Kordylierów Zachodnich leżących w regionie andyjskim. Najwyższym szczytem jest Huascaram (6768 m n.p.m.).

Białe Kordyliery to najwyższe góry lodowcowe w strefie tropikalnej. Majestatyczne, pokryte śniegiem szczyty obrazują nazwę gór.

Wspinanie się na szczyty Białych Kordylierów jest stosunkowo łatwe i wielu wspinaczy decyduje się na te wyprawy. Jednak zdobycie szczytu trwa dużo dłużej niż np. w Alpach. Początkowy etap można pokonać wynajętym samochodem wąskimi i niebezpiecznymi górskimi drogami. Dalszą trasę odbywa się samodzielnie z dwudziestokilogramowym plecakiem bądź karawaną osłów i mułów. Zdjęcia w pewnym stopniu oddawały piękno i malowniczość podróży karawaną wysokogórskimi przełęczami. Muły są zwierzętami bardzo cennymi w Andach, bo świetnie sobie radzą w tak trudnym terenie. Są odporne na niskie temperatury, podobnie jak małe silne konie, potomkowie koni andaluzyjskich, zwane emergency horse, bo służą do transportu poszkodowanych w górskich wypadkach.

W czasie podróży wspinacze podziwiają lazurowe wysokogórskie jeziora, przepiękną florę Kordylierów, hodowane wysoko w górach zwierzęta, ośnieżone majestatyczne szczyty, występujące tylko w Andach penitenty czyli dochodzące do 3 m wysokości formacje lodowe na wzór ludzkich postaci, rzeźbione przez słońce i wiatr, zamarzające nocą.

Zdobywanie szczytu odbywa się etapami od obozu bazowego (base camp) do następnej bazy. Konieczna jest dwudniowa aklimatyzacja, bo choroba wysokościowa jest bardzo niebezpieczna. Należy również przygotować sprzęt do dalszej drogi - ogromne ilości lin, szable lodowe, śruby do mocowania lin, czekany. Wyczerpujące i uciążliwe jest ciągłe przepakowywanie sprzętu i bezustanne nim operacje, zakładanie kolejnych stanowisk do wspinaczki. Bardzo niska temperatura, wysokość, trudność w oddychaniu powodują ogromne zmęczenie i konieczność odpoczynku już po pokonaniu 10 m. Bardzo niebezpieczne są często niewidoczne szczeliny lodowe.

Campo Alto czyli High Camp to obóz wysoki na lodowcu. W nim już zostają tragarze, pełnoprawni uczestnicy wyprawy. Szczyt atakują andyniści. Pani Elżbieta dokonała tego razem z kolegą i przewodnikiem. Aby zdobyć szczyt wychodzi się o północy, żeby o wschodzie na niego wyjść (ponad 6 tys. m n.p.m.) i zejść do obozu w tym samym dniu.

Pani Elżbieta jest antropolożką i badaczką kultury rdzennej ludności Ameryki Łacińskiej.W trakcie swoich wypraw spotyka się z ludnością i zbiera materiały do swoich naukowych prac. Podkreśliła jak ważne jest okazywanie szacunku tubylcom. Konieczne jest uzyskanie od nich pozwolenia na przemierzanie szlaków gór, które dla nich są święte. Należy mieszkańców zaprosić na poczęstunek. Indianie andyjscy mieszkają często wysoko w górach w glinianych domach i odwiedzenie ich z poczęstunkiem w trakcie wspinaczki jest bardzo ważne. Są bardzo dumni, ale gościnni i serdeczni dla tych, którzy ich szanują.

Prezentacja Pani dr Elżbiety Jodłowskiej była bardzo ciekawa i wzbogaciła nas o nową interesującą wiedzę. Mogliśmy, na podstawie zdjęć i filmów, obrazowo i wyczerpująco komentowanych, uczestniczyć w andyjskiej wspinaczce na wysokie szczyty Kordylierów Białych i podziwiać ich piękno.

                                                                                                  Ewa Kozłowska