Wykład prof. Michała Woyciechowskiego z UJ w dniu 17 stycznia przybliżył nam życie społeczne niektórych owadów. Był bardzo ciekawy.
Są dwie główne grupy owadów społecznych:
1. termity
2. błonkówki
Do błonkówek należą osy, mrówki i pszczoły. W tej grupie tylko samice są robotnicami, w odróżnieniu od termitów.
Termity żyją w ciepłym klimacie: Afryka, Indie, Ameryka Południowa, Australia. Budują kopce ? termitiery sięgające wys. 3 m. W Australii mogą dochodzić do 7m wysokości. Żywią się celulozą. Potrafią zniszczyć całkiem spore drewniane domy. Uważane są za szkodniki.
Cykl życia: lot godowy pary > budowanie gniazda > zrzucanie skrzydeł > składanie jaj > z jaj lęgną się nimfy > nimfy przekształcają się w robotnice, reproduktory, żołnierzy
U termitów wszystkie osobniki wylęgają się z jaj zapłodnionych. Podział zadań podobny jak w mrowisku.
Błonkówki
U błonkówek wszystkie samce rodzą się z jaj niezapłodnionych. Zjawisko dzieworództwa odkrył Polak ? ks. Jan Dzierżon obserwując życie pszczół w XIX wieku.
Wszystkie błonkówki społeczne są żądłówkami. U mrówek zamiast żądła jest zbiorniczek jadu zawierający kwas mrówkowy.
Rozwój pszczoły miodnej:
lot godowy pszczoły ? królowej i trutni > składanie jaj do komórek > wylęganie się larw karmionych przez robotnice > przekształcenie larw w poczwarki > po 21 dniach wylatują robotnice.
W Polsce jest ok. 400 gatunków, z tego 30 jest pszczół społecznych. Pszczoła zbiera pyłek na włoskach swojego ciała a następnie go sczesuje do pojemniczka. Nektar zbiera do odwłoka i karmi nim inne pszczoły. Gniazda pszczele znajdują się zwykle w ulach zbudowanych przez człowieka. Komunikacja pszczół odbywa się przy pomocy zapachu a także dźwięku skrzydeł podczas tańca. Pszczoły żyją także w innych częściach świata, np. w Wietnamie pszczoła olbrzymia buduje plaster miodu na drzewie. Czasami jest długi na 2 m. W Nepalu pszczoły budują gniazda na skałach.
Osy
W Polsce żyje 14 gatunków. Osy budują gniazda jednoroczne, zwykle pod ziemią, ale niektóre gatunki umieszczają je na strychach, w stodołach, itp. Gniazda zbudowane są ze spróchniałego drewna. Osy odżywiają się białkiem zwierzęcym, ale potrzebują też cukru, stąd widzimy je często na owocach. Są pożyteczne ? zapylają kwiaty i zjadają komary. Szerszenie są gatunkiem os.
Mrówki
W zależności od miejsca zamieszkania, klimatu i warunków naturalnych mają różne sposoby życia i przetrwania. Budują kopce, ale nie tak okazałe jak termity. Główna część mrowiska jest pod ziemią. Żywią się szczątkami organicznymi.
Mrówki nomadne ? wędrujące budują gniazdo z własnych ciał i często zmieniają miejsce pobytu. Żyją w Ameryce Południowej.
Mrówki amazonki nie potrafią się odżywiać, wychować ?dzieci"- wykorzystują do tego mrówki niewolnice, których larwy wykradają z innych gniazd.
Owadom społecznym takim jak pszczoły, osy, trzmiele zawdzięczamy różnorodność roślin na Ziemi, dzięki temu, że są przez nie zapylane. Pan Profesor przytoczył ważne stwierdzenie Alberta Einsteina na potwierdzenie jak bardzo jesteśmy uzależnieni od świata przyrody:
"Kiedy pszczoła zniknie z powierzchni ziemi, to człowiekowi pozostaną już najwyżej cztery lata życia. Nie będzie pszczół, to nie będzie zapylania, nie będzie zapylania, nie będzie roślin, nie będzie roślin, to nie będzie zwierząt.......",
Anna Płachta
Kolejny Nowy Rok i kolejne nasze uniwersyteckie spotkanie. Wielką przyjemność sprawili nam uczniowie Szkoły Podstawowej im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Dobczycach.
Pod kierunkiem Pań: Katarzyny Ciętak, Barbary Małoty, Jadwigi Starzak i Luizy Zając przedstawili cudną Pastorałkę. Świetny scenariusz, uwspółcześniony tekst, żartobliwe fragmenty i wspaniała gra młodych aktorów wzruszały, ale i bawiły, o czym świadczyły salwy śmiechu. Oprawę muzyczną stanowiły tematyczne piosenki i kolędy zaśpiewane przez znakomite wokalnie dziewczynki. Dziękujemy za te chwile wzruszeń i radości. Paniom Nauczycielkom gratulujemy uczniowskich talentów i życzymy sukcesów w Nowym Roku.
Nasza gmina Dobczyce w wyjątkowy sposób realizuje program samorządności. Do dyskusji na temat potrzeb oraz propozycji zmian dobczycanie zapraszani są na spotkania z przedstawicielami władz gminy w Kawiarence Rewitalizacyjnej. Obecny na naszym noworocznym spotkaniu Pan Paweł Machnicki, burmistrz Dobczyc, podkreślił naszą na nich obecność. Obszernie podsumował dotychczasowe efekty debat rewitalizacyjnych oraz określił główne kierunki rozwoju gminy.
Po ucztach dla duszy i umysłu nadszedł czas na rozkosz dla podniebienia. Dzięki naszym koleżankom, mistrzyniom cukiernictwa, które nie szczędziły czasu ani talentu, mogliśmy się raczyć przy kawie i herbacie bardzo smacznymi wypiekami .
Serdeczne rozmowy i życzenia Do Siego? zakończyły spędzony wspólnie czas.
Ewa Kozłowska
Więcej zdjęć w zakładce Galeria
?Bo najważniejszy jest człowiek? - to hasło przyświeca działaniom PAH od początku jej istnienia, czyli od 25 lat.
Spotkanie z kierownikiem biura PAH w Krakowie a naszym krajanem z Myślenic Michałem Serwińskim miało miejsce 20 grudnia na ostatnim w 2016 r. wykładzie UTW. Przedstawił nam historię działalności Polskiej Akcji Humanitarnej na świecie a także w Polsce w okresie jej istnienia. Szefową PAH przez te 25 lat i nadal jest Janina Ochojska, która pokonując bariery własnej niepełnosprawności niesie pomoc ofiarom wojen i kataklizmów. Jest to osoba godna najwyższego szacunku i uznania.
Zasady działania PAH: Obszary działań PAH:
1. człowiek jest zawsze w centrum 1.pomoc humanitarna i rozwojowa
2. bezstronność czyli pomoc każdemu potrzebującemu 2. dostęp do wody i infrastruktury
3. neutralność 3. dostęp do żywności
4. niezależność 4. dostęp do edukacji
Historia działań podejmowanych przez Polską Akcję Humanitarną:
- konwoje do Sarajewa z darami rzeczowymi
- konwoje i misja w Czeczenii
- pomoc powodzianom w Polsce w 1997 roku
- akcja Pajacyk (od 1998 roku do nadal) ? dożywianie dzieci w Polsce (1 ciepły posiłek)
- dary dla Polaków w Kazachstanie
- pomoc dal Afganistanu ? odbudowa szkół
- misja w Autonomii Palestyńskiej (do 2014r.): budowa studni, remont cystern na wodę
- pomoc dla Japonii po tsunami ? odbudowa przedszkola
- działania na Filipinach po uderzeniu tajfunu: odbudowa 900 domów dla 5 tys. rodzin (koszt 1
domu 800 zł)
Działania aktualne:
1. Wiercenie studni w Sudanie: głębokość 90-100m, koszt 1 studni ok. 70 tys.zł
2. Misja w Somalii: WASH ? woda, sanitariaty, higiena
3. Misja w Syrii (od 5 lat): pomoc ludziom, ofiarom wojny ? dystrybucja podstawowych rzeczy,
podstawowa opieka medyczna, mobilna klinika, szkoła, świetlica dla dzieci, generatory prądu i
cysterny na wodę. W misji pracują głównie Sudańczycy i Syryjczycy oraz Polacy.
Cała pomoc organizowana jest na miejscu za pieniądze zebrane na konto PAH (w ostatnim
tygodniu 1,6 mln zł).
4. Misja na Ukrainie ? dostarczanie żywności dla osób starszych i matek z dziećmi
5. Misja w Nepalu po trzęsieniu ziemi w 2015 roku: pomoc w odbudowie domów dla 1500 rodzin i
budowa 6 szkół. Misja jest zakończona.
Działalność PAH opiera się na dobrowolnych wpłatach darczyńców, które wydatkowane są na miejscu udzielanej pomocy. W fundacji zatrudnionych jest ok. 80 pracowników etatowych.
Z każdych 10 zł, 9zł idzie na pomoc a 1 zł na koszty jej prowadzenia.
Wszelkie informacje na temat działalności PAH można znaleźć na stronie www.pah.org.pl
Wykład był bardzo ciekawy i bogaty w informacje, które przybliżyły nam działalność jednej z najbardziej znanych organizacji pozarządowych.
Anna Płachta
Wykład ?O demokracji" prof. dra hab. Krzysztofa Pałeckiego we wtorkowy wieczór 6 grudnia okazał się najprawdziwszym akademickim wykładem, gdzie słuchacze zostali szczegółowo wprowadzeni w historyczne uwarunkowania rozwoju demokracji.
Początków należy więc szukać w okresie organizowania się życia zbiorowego, po rewolucji agrarno-handlowej i przejściu do życia osiadłego dla ochrony tego co posiadali (Fenicjanie, Grecy, Żydzi, Rzymianie). Rozpoczęto więc zbiorowe budowanie bezpiecznego miejsca z rynkiem tzw. struktury ?polis?. Zaczęła kształtować się podmiotowość społeczna od poddaństwa do obywatelstwa.
Za kolebkę demokracji uważa się Grecję.
To tu swoje reformy przeprowadził Klejstenes w 508-507 roku p.n.e. Ateny liczyły wówczas ok. 400 tys. mieszkańców, po reformach istniały tam następujące organy władzy:
>zgromadzenie ludowe (eklezja) decydowało o ogólnych sprawach państwa, uczestniczyli w nim wszyscy obywatele
> Rada Pięciuset - zastąpiła dawną Radę Czterystu, w jej skład wchodziło 50 osób z każdej fyli. Była organem wykonawczym zgromadzenia ludowego, posiadała inicjatywę ustawodawczą i mogła występować z wnioskami obrad na eklezjach.
>aeropag - rada starszych. Składał się z byłych archontów. Rozpatrywał sprawy o zabójstwo i przygotowywał wnioski na Zgromadzenie Ludowe sąd przysięgłych - badał zgodność projektów ustaw z prawem i rozpatrywał apelacje.
Urzędnikami w systemie Klejstenesa byli:
>archonci, pełniący swe obowiązki przez rok, sprawujący funkcje religijne i sądownicze. Było ich dziewięciu.
>stratedzy - wybierani dowódcy wojskowi, po jednym z każdej fyli (razem dziesięciu).
Jednym z ciekawszych pomysłów Klejstenesa był ostracyzm, umożliwiający usunięcie na 10, potem na 5 lat obywatela, którego działalność polityczną lud uznawał za zagrożenie dla demokracji.
W Europie zaczęło się od demokracji plemion ?Celtów, Wikingów, Sasów, Germanów, Franków. Powstawały monarchie feudalne , z których zaczęły wykształcać inne systemy ustrojowe:
? monarchia absolutna-Francja, Hiszpania, Imperium Osmańskie, Szwecja, Dania, Austria.
? monarchia administracyjna-Portugalia.
? republika-Holandia,państewka włoskie ,
? monarchia parlamentarna-Anglia
Demokracja bezpośrednia przekształciła się w demokrację przedstawicielską gdzie obywatel wskazuje swoich przedstawicieli, którzy przez określony czas (kadencję) sprawują w jego imieniu władzę. W praktyce sprowadza się do wskazania, raz na kilka lat partii, która ma przejąć władzę i wziąć na siebie odpowiedzialność za państwo.
W procesie demokracji obowiązują zasady ogólne, wymieniane najczęściej jako wspierające i decydujące o uznawaniu ustroju jako bardziej lub mniej zbliżonego do ideału:
-zasada aktywizmu-obowiązek uczestniczenia w wyborach;
-zasada lojalizmu- postępowanie zgodne z polityką władz;
-zasada solidaryzmu- pierwszeństwo interesu publicznego przed interesem indywidualnym;
-powszechnego obywatelstwa -wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają do równego traktowania przez władze publiczne;
-zasada konstytucjonalizmu-Konstytucja jest ustawą zasadniczą, podstawowym aktem prawnym, który reguluje życie polityczne, gospodarcze i społeczne w państwie.
-zasada legalizmu- organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.
Słabości demokracji najczęściej wymieniane:
a. zasady zbyt idealistyczne
b. trudności w procesie rządzenia
c. sprzeczności w realizowaniu zasad demokracji.
Dostaliśmy solidną dawkę wiedzy, jednak i tak trudno nam zrozumieć co dziś dzieje się u nas z demokracją i kto ma rację.
Stanisława Błaut
O szczegółach sądu skorupkowego:
Bardzo potrzebne okazało się szkolenie w zakresie udzielania Pierwszej Pomocy w sytuacjach zagrożenia życia.Zadania podjęła się mgr Bożena Korzec-Gunia z grupą uczniów Gimnazjum Jana Pawła II w Dobczycach.Wstępna, znakomicie przygotowana prezentacja pozwoliła na zapoznanie teoretyczne z algorytmem udzielania I pomocy.Przypomniane zostały kolejne etapy postępowania, numery telefonów alarmowych, ocena zagrożenia, działania znajdujących się w miasteczku defibrylatorów.
Byliśmy bardzo pozytywnie zaskoczeni umiejętnościami, wiedzą i chęcią działania młodzieży.Tym, jak są zorientowani w podstawowym wyposażeniu ratownika i swobodnie poruszają się w omawianym obszarze.Wiedza to jedno, natomiast praktyczne działanie jest najważniejsze, dlatego przystąpiliśmy do części praktycznej ? pokazu.
Każdy z uczestników miał okazję wypróbować czy potrafi poprawnie wykonać uciśnięcia klatki piersiowej,wezwać pomoc czy ułożyć poszkodowanego w pozycji bezpiecznej.Tu uczniowie p. Bożeny Korzec- Guni okazali się fantastycznymi przewodnikami po kilku prostych czynnościach mogących uratować komuś życie. Wiedza, że znaczenie ma czas, że trzeba przełamać lęk przed podjęciem decyzji i zbliżeniem się do poszkodowanego jest najważniejsza w tzw. ?łańcuchu przeżycia?.
Wynieśliśmy przekonanie, że najgorsza jest bierność i to, że nawet nie podejmuje się często żadnego działania tłumacząc się nieumiejętnością, własnymi zahamowaniami. Takich obaw na szczęście nie mają nasi młodzi ratownicy. Dziękujemy serdecznie, liczymy na to, że nie było to ostatnie tego typu spotkanie.
Stanisława Błaut
Więcej zdjęć z zajęć w zakładce Galeria